Jak można uzależnić się od leków?
Choć farmakoterapia jest podstawowym sposobem leczenia wielu schorzeń, to nieprzestrzeganie zaleceń lekarza w przypadku niektórych środków może prowadzić do uzależnienia. Lekomania, nazywana również lekozależnością skutkuje występowaniem niepokojących symptomów fizycznych oraz psychicznych, zarówno podczas zażywania farmaceutyków, jak i po ich odstawieniu. Również ten typ nałogu wymaga interwencji specjalistów.
Jakie leki mogą uzależniać?
W niektórych typach farmaceutyków występują substancje chemiczne, które powodują zwiększone ryzyko popadnięcia w nałóg lekomanii. Oczywiście stosowane zgodnie z zaleceniami lekarza, co do wielkości dawki oraz czasu zażywania nie stanowią zagrożenia dla zdrowia. To przedłużanie kuracji na własną rękę prowadzi do nałogu lekomanii. Najczęściej są to leki przeciwbólowe, nasenne, uspokajające, hormonalne. Środki tego typu ze względu na skład mogą dzielić się na trzy grupy:
- opioidy – to często leki przeciwbólowe na bazie kodeiny, która powstaje z opium bądź morfiny. Do farmaceutyków tego rodzaju zalicza się także syropy na kaszel, zawierające sól fosforanową;
- benzodiazepiny – te substancje zawierają najczęściej leki nasenne, uspokajające, a ich pochodne również środki antydepresyjne. Uzależnienie może nastąpić już po 2 miesiącach zażywania dawki terapeutycznej, dlatego maksymalnie lekarze pozwalają na ich stosowanie przez maksymalnie 4 tygodnie pod ścisłą kontrolą;
- barbiturany – niegdyś można było je odnaleźć także w wielu wspomnianych już farmaceutykach nasennych oraz uspokajających. Obecnie jednak ich zastosowanie ogranicza się wyłącznie do leków na padaczkę oraz wykorzystywanych w anestezjologii.
Wszystkie z wymienionych środków dostępne są wyłącznie na receptę, a ich nadużywanie negatywnie wpływa na fizyczny i psychiczny stan zdrowia, powodując między innymi wahania nastroju, zaburzenia koordynacji ruchowej, niewydolność oddechową, uszkodzenie wątroby.
Po czym rozpoznać lekomanię?
Początkowo osoby popadające w nałóg zażywają przepisane im środki zgodnie z zaleceniami. Z czasem jednak zaczynają samodzielnie, zwiększać ich dawki, przedłużając terapię. W tym celu nierzadko stosują różne sposoby manipulacji lekarzem oraz najbliższym otoczeniem. Można tu wskazać na takie zachowania jak kłamstwa na temat zgubionej recepty, brak efektu działania danego leku, a nawet symulowanie choroby. Życie osoby uzależnionej skupia się przede wszystkim na zdobywaniu kolejnych recept od różnych medyków i kontroli nad stałym dostępem do farmaceutyków. Lekomanii udają się także po środki do innych aptek, aby nie zostać skojarzonym przez pracowników. Ponadto myśl o kończących się lekach powoduje uczucie niepokoju, paniki, lęku. Próby odstawienia natomiast wiążą się dolegliwościami psychicznymi oraz fizycznymi. Takie objawy wymagają pomocy ze strony specjalistów na przykład w ośrodku terapii leczenia uzależnień Spichlerz, który znajduje się w Baruchowie.
Odwyk składa się z kilku etapów, a pierwszym z nich jest proces detoksykacji – stopniowego zmniejszania dawek przyjmowanych środków. Ponadto nieodłączną część terapii stanowi psychoterapia w postaci sesji indywidualnych oraz grupowych. Pozwalają one zmotywować pacjenta do podjęcia zmian, a także nauczyć go funkcjonowania poza schematami, w które wpadł poprzez uzależnienie. Istotne jest bowiem zwalczanie objawów zespołu abstynencyjnego, pojawiającego się po odstawieniu leków. Nie można również zapominać, że leczenie obejmuje rozpoznanie wraz ze zrozumieniem – przepracowaniem – przyczyn, jakie spowodowały popadnięcie w ten rodzaj nałogu.
