Instalacje rozpałkowe w polskich elektrowniach
W polskiej energetyce konwencjonalnej jako paliwo stosuje się przede wszystkim węgiel. Elektrownie i ciepłownie wykorzystując jego wysoką wartość opałową, oraz to, że na terenie naszego kraju występuje w dużych ilościach, używają go w kotłach, przekształcając energię powstałą w procesie spalania na prąd elektryczny lub ciepło. Aby jednak proces spalania węgla mógł się rozpocząć, potrzebne są instalacje rozpałkowe zasilane innymi substancjami.
Zasada działania instalacji rozpałkowej
Do niedawna palniki rozpałkowe zasilane były zarówno mazutem – który jest pozostałością po destylacji ropy naftowej i przez to posiada w swoim składzie wiele zanieczyszczeń – jak i olejami lekkimi. W ostatnich latach coraz częściej odchodzi się jednak od oleju ciężkiego, czyli mazutu, na rzecz wykorzystywania wyłącznie olejów lekkich. Jest to podyktowane względami ochrony środowiska, aczkolwiek wymaga pewnych inwestycji, związanych z wymianą starych instalacji na bardziej nowoczesne, bądź z ich modernizacją, jeśli jest to możliwe.
Podstawowym zastosowanie palników rozpałkowych jest rozgrzanie komory paleniskowej kotła od tzw. "stanu zimnego", czyli temperatury powietrza, do takiej temperatury, w której możliwe będzie spalanie węgla, który ma dość wysoką temperaturę zapłonu. Olej lekki, który jest paliwem wysokoenergetycznym i posiada dobre właściwości niskotemperaturowe, to najlepsze rozwiązanie dla tego procesu. W celu uruchomienia kotła zarówno mazut, jak i olej muszą zostać oczyszczone z frakcji stałych, a następnie wtłoczone poprzez sieć rurociągów stanowiących instalację rozpałkową do kotłowni, gdzie zostają rozpylone z palników rozpałkowych i spalone. Zapłon paliwa inicjuje zwykle zapalarka elektryczna iskrowa. Podczas rozpalania kotła operator reguluje intensywność płomienia i przyrost temperatury i dopiero przy temperaturze ok. 650°C rozpoczyna się podawanie węgla do kotła. Stopniowo, podając coraz większe ilości pyłu węglowego, wyłącza się wtedy palniki rozpałkowe.
Zabezpieczenia stosowane przy instalacjach rozpałkowych
Palniki rozpałkowe wykorzystywane są także podczas nieprawidłowej pracy kotła, jako dodatkowe źródło ciepła, przy procesach technologicznych takich jak gotowanie czy dmuchanie, jak również przy wygaszaniu kotła. Niektóre elementy wnętrza kotła bowiem muszą być rozgrzewane i chłodzone zgodnie z ustalonymi parametrami, zwłaszcza elementy ceramiczne, jak np. wymurówka, która przy nagłych zmianach temperatury mogłaby pękać. Aby zapewnić odpowiedni przyrost temperatury w kotle ilość dostarczanego oleju i kolejność uruchamiania palników jest dla konkretnego kotła ściśle określona, a w celu utrzymania odpowiedniego zapasu paliwa budowane są zbiorniki paliwa o bardzo dużej objętości. Inżynier pracujący w przedsiębiorstwie Energo-Puls, które zajmuje się budową instalacji rozpałkowych, a także dostarcza części zamienne dla energetyki przemysłowej twierdzi, że dla uniknięcia komplikacji czy skażeń podczas awarii czy remontu zbiorników każdy kocioł powinien być wyposażony w zdublowaną instalację, by w momencie kryzysu działała choć jedna z nich.
Z uwagi na restrykcyjne wymogi dotyczące ochrony środowiska producenci energii elektrycznej i cieplnej decydują się coraz częściej na budowę wyłącznie instalacji rozpałkowych na olej lekki. Jest on wprawdzie droższy niż mazut, lecz powoduje znacznie mniejsze zanieczyszczenie środowiska. Zaś przebudowa działających instalacji mazutowych wiąże się zwykle z bardzo dużymi kosztami modernizacji obiektów i rurociągów.
