Góry Sowie – region, który skrywa wiele tajemnic

Góry Sowie to pasmo górskie w południowo-zachodniej części Polski, leżące na terenie województwa dolnośląskiego. Z tym regionem od zawsze związane było poczucie tajemniczości – oprócz malowniczych górskich szlaków znajdziemy tutaj również pozostałości budowli, które pozostawili po sobie naziści – m.in. podziemny Kompleks Riese. Co jeszcze warto zobaczyć w tym regionie?

Góry Sowie – region owiany tajemnicą

Góry Sowie to podobno jedne z najbardziej tajemniczych gór w Polsce, a z pewnością - jedne z najciekawszych. Mimo że są one niewielkie, ilość ciekawych miejsc, które tu znajdziemy, sprawia, że turyści chętnie wybierają je na miejsce wycieczek.

Najwyższym szczytem tego pasma górskiego jest Wielka Sowa, której wysokość wynosi 1015 m n.p.m. Pozostałe szczyty Gór Sowich mają od 600 do 98- m n.p.m. Ich wielkość może nie robić wrażenia obecnie, jednak dawno temu na tym terenie znajdowały się olbrzymie góry. Góry Sowie to najstarsza część Sudetów - przypuszcza się, że ich historia może sięgać nawet do 4,5 miliarda lat wstecz!

W Górach Sowich znajdziemy przyjemne, górskie szlaki, wieże widokowe, zamki i podziemne sztolnie hitlerowskiego projektu Riese. Zwiedzimy również nieczynną kopalnię i największą górską twierdzę w Europie. Wybierając się na urlop w te okolice, z pewnością nie będziesz narzekać na nudę!

Wielka Sowa – wycieczka na najwyższy szczyt Gór Sowich

Najwyższy szczyt Gór Sowich jest opleciony gęstą siatką szlaków turystycznych, dlatego wybierając się w tę trasę, będziesz mieć naprawdę duży wybór. Turyści najchętniej decydują się na czerwony szlak, który wiedzie z Przełęczy Sokolej. Atutem tego rozwiązania są dwa schroniska po drodze - Schronisko Orzeł oraz Schronisko Sowa.

Spacer z Przełęczy Sokolej na szczyt zajmuje około 75 minut. Na szczycie znajduje się piękna, ponad 100-letnia kamienna wieża widokowa. Z wieży rozpościera się przepiękna panorama Gór Sowich i licznych sudeckich wierzchołków. Wejście na wieżę widokową jest płatne (kosztuje ok. 7 zł), w sezonie czynne jest codziennie, a w okresie od października do maja - tylko w weekendy.

Twierdza Srebrna Góra – największa górska twierdza w Europie

Twierdza Srebrna Góra to obowiązkowy punkt wycieczki w Góry Sowie. Ten zabytkowy zespół obiektów to największa górska twierdza w Europie! Została ona wybudowana w XVIII wieku z rozkazu pruskiego króla, Fryderyka II Wielkiego. Twierdza miała okazję pokazać swoje możliwości obronne tylko raz - podczas oblężenia przez wojska napoleońskie dowodzone przez Hieronima Bonaparte w 1807 r. Wówczas nie została zdobyta, chociaż walki przerwało podpisanie pokoju w Tylży.

Największa tajemnica Srebrnej Góry wiąże się z rokiem 1944, kiedy sprowadzono tutaj fińskich jeńców i skierowano ich do pracy przy drążeniu podziemnych sztolni. Nie wiadomo, jakie przeznaczenie miały mieć te budowle. Mówi się jednak, że 3 marca 1945 r. pod fortecę dojechała kolumna nazistowskich ciężarówek. Po pewnym czasie odnotowano wybuch, który mógł mieć związek z maskowaniem wejścia do podziemnych korytarzy. Póki co nie udało się odnaleźć żadnych ukrytych w twierdzy skarbów. Obecnie budowlę można zwiedzać z przewodnikiem.

Kompleks Riese – projekt górniczo-budowlany hitlerowskich Niemiec

Pod kryptonimem Riese kryje się jeden z najbardziej tajemniczych projektów budowlanych hitlerowskich Niemiec z okresu II wojny światowej. Ten nieukończony projekt realizowany był na terenie Gór Sowich i Zamku Książ w latach 1943-1945. W jego budowie brali udział więźniowie obozów koncentracyjnych i jeńcy wojenni. 

Przeznaczenie podziemi kompleksu Riese nie zostało do końca wyjaśnione. Tuż przed wkroczeniem Armii Czerwonej wiele obiektów i szybów zostało wysadzonych w powietrze. Szacuje się, że te  odkryte do tej pory, to zaledwie mniejsza część tego, co tak naprawdę skrywają Góry Sowie.

Obecnie można zwiedzić kilka obiektów wchodzących w skład Riese:

• Kompleks Osówka "Podziemne Miasto Osówka" - podziemia zawierają m.in. trzy sztolnie, z których najdłuższa ma ok. 450 m. Długość wszystkich odkrytych tuneli to 1700 m.
• Kompleks Walim-Rzeczka - znajdują się tutaj tunele o długości 500 m, na powierzchni zbudowano główną centralę telefoniczną.
• Kompleks Włodarz - zbudowany w masywie góry Włodarz. W środku znajdują się korytarze, przecinające się pod kątem prostym. Istnieje tutaj również jedna z największych nieukończonych hal. Długość wszystkich korytarzy to ponad 3200 m!

Zapora na Jeziorze Bystrzyckim i zamek Grodno

Jezioro Bystrzyckie, nazywane również Jeziorem Lubachowskim, to sztuczny zbiornik, który powstał w wyniku wybudowania zapory wodnej, mającej chronić mieszkańców przed kaprysami rzeki Bystrzycy. Zapora ma 44 metry wysokości i 230 m długości. Przebiega przez nią kładka.

Co  ciekawe, na dnie dzisiejszego jeziora kiedyś istniała malownicza wieś Śląska Dolina (niem. Schlesierhtal), którą zlikwidowano na potrzeby budowy.

Spacer dookoła Jeziora Bystrzyckiego zajmuje ok. 2 godzin. Warto przejść się żółtym szlakiem, z górującego nad zbiornikiem zamku Grodno do zapory w Lubachowie.

Pałac w Jedlince – miejsce, z którego zarządzano pracami nad projektem Riese

Pałac w Jedlince, leżący w granicach Jedliny Zdroju, znalazł się w zasięgu zainteresowań Niemców już w latach 30. XX wieku. Miał być on szpitalem, jednak ostatecznie do sprzedaży nie doszło.

Sprzedaż doszła do skutku w 1943 r. Wówczas w pałacowych wnętrzach pojawili się pracownicy Organizacji Todt. Dlaczego? To właśnie z pałacu zarządzano pracami prowadzonymi w Górach Swoich w ramach projektu Riese. Zachowały się informacje, które potwierdzają, że jeszcze 8 maja 1945 r. na dziedzińcu pałacu płonęły stosy dokumentów należących do Organizacji Todt. Najprawdopodobniej to właśnie wtedy spłonęły dokładne plany Riese i być może informacje o tym, czym miał być naprawdę ten tajemniczy kompleks.

Po wojnie pałac trafił w ręce PGR. Współcześnie jest stopniowo remontowany i udostępniony do zwiedzania. Przy pałacu działa hotel i Browar Jedlinka. Obok można zobaczyć replikę pociągu Amerika - mobilnej kwatery Hitlera, którą poruszał się po żelaznych drogach III Rzeszy.

Kopalnia złota w Złotym Stoku i kopalnia Nowa Ruda

W Górach Sowich i okolicach warto zwiedzić również dawne kopalnie. W Nowej Rudzie - dawnym górniczym mieście - historia wydobycia węgla sięga aż XV wieku! Jednak funkcjonująca tam kopalnia była bardzo niebezpieczna. W historii jej działania śmierć poniosło aż 1000 osób. Między 1908 r. a 1945 r. zanotowano prawie 600 wyrzutów skał o łącznej masie stu tysięcy ton.

Obecnie na terenie kopalni została udostępniona podziemna trasa turystyczna. To, co ją wyróżnia, to fakt, że podziemia wyglądają dokładnie tak, jak wyglądała codzienność górniczej pracy w tym zakładzie. Nie  zdecydowano się na nowoczesne środki przekazu, monitory czy tablice informacyjne. Podziemia wyglądają dokładnie tak, jak wyglądała codzienność górniczej pracy w tym zakładzie.

Z kolei znajdująca się nieopodal Gór Sowich kopalnia Kopalnia Złota wraz z jedynym w Polsce podziemnym wodospadem stanowi atrakcję unikatową w skali europejskiej.Do zwiedzania została tam udostępniona trasa turystyczna obejmująca dwie sztolnie. 

W "Gertrudzie" można podziwiać unikatową kolekcję map geologicznych, dawne górnicze instrumenty geodezyjne, tygle i piec do wytopu złota, bogatą kolekcję skał, rud i minerałów z całego świata a także zapierający dech w piersiach skarbiec z 1066 sztabami złota. W drugiej sztolni - "Czarnej" turyści mogą się zapoznać z technikami górniczymi stosowanymi na przestrzeni wieków, podziwiać jedyny w Polsce podziemny wodospad i odbyć przejażdżkę podziemnym tramwajem a także wziąć udział w płukaniu złota.