Do czego służy dłutowanie?
Dłutowanie, inaczej nazywane także struganiem pionowym, to jedna z metod obróbki metali. Jego podstawowym zadaniem jest wykonywanie kół zębatych, które stosowane są w każdej niemal dziedzinie przemysłu. Do dłutowania wykorzystuje się zasadniczo dwie metody: dłutowanie metodą Fellowsa oraz dłutowanie metodą Maaga. Czym charakteryzują się obie te metody?
Dłutowanie metodą Fellowsa
Dłutowanie przeprowadza się za pomocą specjalnego noża lub dłutownicy, które wykonuje pionowy lub poziomy ruch posuwisto-zwrotny. Dłutowanie najczęściej jest wykorzystywane do obróbki kształtów nieobrotowych, takich jak m.in. kół zębatych, krzywek, rowków pod wypusty itp. Z tej metody korzystają np. producenci maszyn górniczych, tacy jak firma Patentus.
Jedną z metod dłutowania jest dłutowanie metodą Fellowsa. Jest to obwiedniowa metoda, która służy głównie do wykonywania kół zębatych. Podstawowym narzędziem wykorzystywanym przy tej metodzie jest nóż dłutowniczy, który posiada kształt koła zębatego. Przy wykorzystaniu metody Fellowsa możliwe jest wykonanie kół zębatych o zębach prostych lub śrubowych posiadających uzębienie z wewnętrznej strony, zewnętrznej oraz przedzielonych za pomocą wąskiego kanału. Dłutowanie metodą Fellowsa jest uznawane za bardziej efektywne niż dłutowanie metodą Maaga, gdyż ma ono ciągły charakter. Ze względu właśnie na kształt dłutownicy nie jest bowiem konieczna zmiana położenia narzędzia.
Dłutowanie metodą Maaga
Dłutowanie metodą Maaga jest obwiedniową metodą wykorzystywaną do wykonywania kół zębatych. W metodzie tej zęby kół wycinane są w procesie dłutowania. Do nacinania służy nóż dłutowniczy, zwany także dłutownicą Maaga, który pozwala na częściowe wycięcie kilku zębów. Jego zarys uzyskiwany jest poprzez zmianę położenia narzędzia. Metoda ta pozwala na wykonanie kół zębatych o prostych zębach lub kół zębatych śrubowych. Ze względu na konieczność robienia przerw w trakcie korzystania z tej metody na zatrzymanie narzędzia oraz przesunięcie obrabianego przedmiotu, jest ona uznawana za mniej efektywną od popularnego dłutowania metodą Fellowsa.
W dłutowaniu metodą Maaga zasadniczo możemy wyodrębnić trzy etapy pracy dłutownicy. W pierwszym z nich narzędzie wykonuje ruch roboczy, posuwisto-zwrotny a przedmiot toczy się po narzędziu. W drugim z kolei obrabiane koło zębate przesunęło się o jedną podziałkę oraz wykonało obrót, który odpowiada tej odległości. W trzecim natomiast etapie narzędzie zatrzymuje się, a przedmiot przesuwa się do pozycji początkowej.
