Czym powinny wyróżniać się instrukcje stanowiskowe?
W przypadku wielu firm istnieje wskazanie do opracowania przez przełożonych, osoby zarządzające firmą instrukcji stanowiskowych, czy też instrukcji BHP. Kiedy należy sporządzać instrukcję BHP, a kiedy instrukcje stanowiskowe? A może jest to jeden i ten sam dokument? Zobaczmy czym i czy w ogóle te dokumenty różnią się od siebie? Kto musi sporządzać instrukcje stanowiskowe?
W świetle obowiązujących przepisów instrukcja stanowiskowa BHP jest częścią składową instrukcji BHP. Instrukcja stanowiska jest udostępniana pracownikom przez pracodawcę. Wraz z innymi instrukcjami BHP przedstawiają instrukcję postępowania i informacje dotyczące wypadków przy konkretnych stanowiskach. Swego rodzaju dopełnieniem informacji zawartych w instrukcji stanowiskowej są szkolenia stanowiskowe. Szkolenia te przeprowadzane są przez podmioty z zewnątrz, czyli firmy specjalizujące się w usługach BHP i szkoleniach. Szkolenia muszą się odbywać, mimo że instrukcje stanowiskowe są np. ogólnie dostępne na tablicach informacyjnych BHP.
Jedną z firm, która świadczy ten rodzaj usług jest firma Renmak Centrum BHP. Od wielu lat dba ona o bezpieczeństwo osób zatrudnianych w firmach, pomagając pracodawcom w formułowania dokumentacji BHP, chociażby takiej jak wspomniana instrukcja stanowiskowa.
Czym charakteryzuje się dobra instrukcja stanowiskowa?
Przystępując do pisania instrukcji stanowiskowej, należy pamiętać, że jest to dokument wewnętrzny firmy, a nie akt prawny, dlatego nie powinien być on pisany językiem prawnym. Nie można w niej cytować bezpośrednio przepisów. Do tego koniecznie musi być ona poprzedzona dokładnym „audytem” pozwalającym poznać wszystkie aspekty wynikające z wykonywania pracy na danym stanowisku. Sporządzając instrukcję, należy także znać przepisy prawne, rozporządzenia obowiązujące w danej branży, na opisywanym stanowisku. W dobrze wykonanej instrukcji stanowiskowej będą dokładnie przedstawiać wykonywane przez pracowników czynność przed rozpoczęciem pracy, zasady i sposoby bezpiecznego wykonania pracy na danym stanowisku. Musi uwzględniać również zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych, zagrażających życiu lub zdrowiu pracowników.
Jednym z ważniejszych elementów instrukcji stanowiskowej jest zamieszczenie czynności zabronionych z wykorzystaniem instrukcji, dokumentacji techniczno-ruchowej z instrukcją danego urządzenia, opisami technicznymi z uwzględnieniem wskazań wykonania ewentualnych przeglądów, konserwacji i remontów.
Co zatem powinna zawierać dobra instrukcja stanowiskowa?
Reasumując, dobra instrukcja stanowiskowa będąca zbiorem reguł dotyczących sposobu bezpiecznego wykonania pracy na danym stanowisku. Instrukcja stanowiskowa BHP musi wyraźnie wskazywać cel instrukcji i podmiot, dla którego jest ona przeznaczona. Biorąc pod uwagę opisywane stanowisko, musi przedstawiać wyraźnie wymagane kwalifikacje i uprawnienia czy też wymogi zdrowotne osób zatrudnionych na danym stanowisku. Nie może pominąć dokumentacji, informacji stanowiskowych wykorzystywanych do sporządzania instrukcji. Mogą to być instrukcja maszyn lub urządzeń, karty charakterystyki substancji i preparatów niebezpiecznych oraz zewnętrzne i wewnętrzne akty normatywne. Dużo uwagi należy poświęcić opisowi wykonywanych czynności, z przedstawieniem wykorzystywanych technologii, materiałów, narzędzi itp.
Instrukcje BHP opisywać też muszą również występujące na stanowisku zagrożenia i sytuacje niebezpieczne i stosowane środki ochrony zbiorowej i indywidualnej oraz zabezpieczenia i sygnalizacje. Musi również wyraźnie określać postępowanie w sytuacjach awaryjnych oraz wykazać listę czynności zabronionych.
