Czym jest urząd gminy i miasta?

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej definiuje gminę, jako podstawową jednostką samorządu terytorialnego. Stanowią ją mieszkańcy jako wspólnota samorządowa na odpowiednim terytorium. Zarządcą gminy jest wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Zakres działań i obowiązki tej jednostki określają konkretne ustawy i Konstytucja. 

Czym jest gmina?

Gmina, to jednostka samorządu terytorialnego. Jak wspomina Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. 1990 Nr 16 poz. 95) – „Mieszkańcy gminy tworzą z mocy prawa wspólnotę samorządową […] Ilekroć w ustawie jest mowa o gminie, należy przez to rozumieć wspólnotę samorządową oraz odpowiednie terytorium”. Konstytucja wspomina zaś, że gmina jest „podstawową jednostką samorządu terytorialnego” (Art. 164. 1.), ale „gmina wykonuje wszystkie zadania samorządu terytorialnego nie zastrzeżone dla innych jednostek samorządu terytorialnego”. Gminy finansowane są z dochodów własnych, uzyskiwanych m.in.: z podatków, opłat, dochodów spółek i zakładów będących własnością gmin oraz z dotacji otrzymywanych od państwa. Organami gminy są: rada gminy (miasta) oraz wójt (burmistrz, prezydent miasta).

Czym jest urząd gminy?

Zarządcą gminy jest wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Do pomocy poszczególnych przedstawicieli władzy przewidziano jednostki urzędowe, którymi w przypadku gmin są urzędy gmin (w miastach odpowiednikiem jest urząd miasta). Urząd miasta na prawach powiatu pełni funkcje starostwa powiatowego. 

Zakres działania i zadania gminy 

Wszystkie sprawy dot. gminy reguluje Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, która wspomina m.in., że „do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów”. Wśród zadań gmin, najważniejsze stają się te, które zaspokajają zbiorowe potrzeby wspólnoty. Wśród nich wyróżnia się te związane z: ładem przestrzennym, gospodarowaniem nieruchomościami, ochroną środowiska i przyrody, gospodarką wodną, transportem i drogami, wodociągami i kanalizacją, telekomunikacją, ochroną zdrowia, pomocą społeczną, edukacją publiczną, kulturą (biblioteki, instytucje kultury, zabytki), kulturą fizyczną i turystyką, cmentarzami gminnymi, porządkiem publicznym i bezpieczeństwem obywateli oraz ochroną przeciwpożarową i przeciwpowodziową, czy współpracą i działalnością na rzecz organizacji pozarządowych, ponadto współpracą ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw. 

Podstawy prawne

Sposób powoływania, określania granic czy wyboru zarządcy i rady gminy, a także poszczególne obowiązki i reguły sprawowania władzy w gminie określają trzy podstawowe dokumenty:

• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. nr 78, poz. 483 z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2001 r. nr 142, poz. 1591 z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. nr 203, poz. 1966).