Co oznacza obecność paciorkowca z grupy B (GBS) u kobiety ciężarnej?
Kobiety w ciąży powinny szczególnie dbać o siebie, poddając się koniecznym badaniom profilaktycznym, które pomagają wykryć oraz wdrożyć skuteczne sposoby zwalczania chorobotwórczych drobnoustrojów. Bakterie, wirusy czy grzyby, których nosicielką jest matka, mogą być bardzo niebezpieczne nie tylko dla niej samej, ale i dla jej przyszłego dziecka. Jednym z takich chorobotwórczych drobnoustrojów, które są niezwykle groźne dla zdrowia i życia dziecka, jest paciorkowiec z grupy B zwany również GBS. Co oznacza obecność paciorkowca grupy B (GBS) u kobiety ciężarnej? Jak można wykryć tę niebezpieczną bakterię?
Co to jest paciorkowiec grupy B?
Paciorkowiec Streptococcus agalactie lub group B streptococcus – GBS to bakteria, która tak naprawdę jest częścią naturalnej flory przewodu pokarmowego człowieka. Kolonie paciorkowców bytują przede wszystkim w jamie ustnej, gardle lub jelitach. Mogą pojawiać się w górnych drogach oddechowych oraz na skórze. Paciorkowce mają zdolność znikania i pojawiania się w różnych fazach życia człowieka. Dlatego też obecność w organizmie oraz nosicielstwo tych bakterii uznane zostało za powszechne zjawisko. Większość kobiet wręcz nawet nie zdaje sobie sprawy, że są nosicielkami tak niebezpiecznej bakterii, ponieważ sama obecność paciorkowca gr b nie oznacza jeszcze choroby i niebezpieczeństwa. Warto jednak wiedzieć, że te bakterie potrafią jednak skolonizować rodne drogi kobiety i wtedy stają się bardzo niebezpieczne dla jej nienarodzonego jeszcze dziecka. W jaki sposób trafiają do dróg rodnych, skoro nie są przenoszone drogą płciową? Po prostu migrują do pochwy z odbytu, a pochwy do macicy. Obecność paciorkowca GBS w tych miejscach organizmu przyszłej matki stanowi już zagrożenie bezpieczeństwa rozwijającego się płodu, który znajduje się w tak zwanym pęcherzu płodowym.
Dlaczego paciorkowiec GBS jest niebezpieczny dla noworodka?
Układ odpornościowy noworodka nie jest do końca rozwinięty i nie potrafi obronić organizmu dziecka przed wszystkimi chorobotwórczymi drobnoustrojami pochodzącymi z zewnątrz. A do zakażenia dziecka paciorkowcem z grupy B dochodzi z powodu zachłyśnięcia się zakażonym bakteriami płynem owodniowym. Taka sytuacja ma miejsce podczas porodu. Jeśli matka jest nosicielką paciorkowców, to ryzyko zakażenia dziecka jest naprawdę wysokie. Określa się je na 70%. Paciorkowiec gr B w organizmie noworodka może siać prawdziwe spustoszenie i jest realnym zagrożeniem nie tylko zdrowia dziecka, ale i jego życia. Przede wszystkim może wywoływać sepsę czyli posocznicę, która jest chorobą śmiertelną. Objawy posocznicy pojawiają się najczęściej w ciągu siedmiu do dziesięciu dni od chwili porodu. Współczynnik śmiertelności wśród noworodków sięga od 22 do 80%. Za przyczyną paciorkowca może także dojść do groźnego u maluchów zapalenia płuc, opon mózgowo-rdzeniowych lub szpiku kostnego.
Jaka jest profilaktyka?
Aby dowiedzieć się, czy ciężarna kobieta jest nosicielką niebezpiecznej bakterii powinna wykonać badania w kierunku obecności paciorkowca gr B / GBS, zwłaszcza, że paciorkowce nie wywołują świądu, nie powodują nieprzyjemnych upławów. Trudno więc samej pacjentce ocenić, czy paciorkowce są w jej drogach rodnych. Mimo, że w Polsce nie istnieje bezwzględny nakaz wykonywania posiewu z pochwy u kobiet ciężarnych, to powinny one wykonać takie badanie w ostatnim trymestrze ciąży. Do rozpoznawania zakażeń paciorkowcem grupy B stosuje się różne metody. Jedną z nich jest hodowla komórkowa, immunofluorescencja. Wykonywane są także testy EIA lub PCR. Dobry lekarz ginekolog zawsze pamięta o niebezpieczeństwie, jakie niesie ze sobą zakażenie paciorkowcem. Dlatego też zaleca swoim pacjentkom wykonanie wszelkich możliwych badań w tym kierunku, by uniknąć powikłań. Takie badanie nie jest tanie, ale ze względu na dobro dziecka, nie powinno się na nim oszczędzać. Pacjentka może także sama zrobić test na obecność paciorkowców. Jego cena to kilkadziesiąt złotych. Wynik otrzymuje już po kilku dniach.
Czy są skuteczne metody leczenia?
Stwierdzona obecność paciorkowca GBS w organizmie ciężarnej kobiety nie stanowi dla współczesnej medycyny wyzwania leczniczego. W okresie okołoporodowym podawane są antybiotyki. Dzięki tej metodzie zapobiega się przedostaniu bakterii z organizmu matki na dziecko podczas porodu. Kobietom podaje się antybiotyki z grupy penicylin. Leki aplikowane są dożylnie, gdyż taka forma antybiotykoterapii jest bezpieczna dla matki i jej dziecka. Problemem może być nadwrażliwość na penicyliny, ale o tym pacjentka powinna powiadomić swojego lekarza.
O profilaktyce, wyborze leczenia i sposobie porodu zawsze decyduje lekarz ginekolog – zastrzega Robert Boroń, dr n. med. ginekolog – położnik.
