Przepuklina kręgosłupa – objawy i leczenie
Przepuklina kręgosłupa, określana również jako wypadnięcie dysku, to poważny stan, który może prowadzić do znacznego ograniczenia ruchomości oraz problemów neurologicznych. Związany jest on z wysunięciem się jądra miażdżystego krążka międzykręgowego poza przestrzeń międzykręgową z uciskiem na rdzeń lub korzenie nerwowe.
Kiedy mamy do czynienia z przepukliną kręgosłupa?
Przepuklina kręgosłupa, określana też jako wypadnięcie dysku, to przemieszczenie się jądra miażdżystego do kanału kręgowego, powodujące ucisk korzeni nerwowych, a w konsekwencji - ostry ból kręgosłupa.
Krążki międzykręgowe to elementy kręgosłupa kształtem przypominające dysk. Zbudowane są z pierścienia włóknistego, który otacza elastyczne jądro miażdżyste. Główną funkcją krążków międzykręgowych jest łączenie poszczególnych trzonów kręgowych i amortyzowanie obciążeń, na jakie na co dzień narażony jest kręgosłup.
Jeśli pierścień włóknisty krążka międzykręgowego ulegnie przerwaniu, jądro miażdżyste może przemieścić się do kanału kręgowego, powodując ucisk i uszkodzenia korzeni nerwowych. To właśnie ten stan określany jest jako przepuklina kręgosłupa.
Kto jest najbardziej narażony na przepuklinę kręgosłupa?
Wypadnięcie dysku może być zarówno wynikiem urazu, jak i powtarzających się przeciążeń kręgosłupa. Często związana jest też z naturalną degeneracją dysku z wiekiem, gdy włókna, które go tworzą, zaczynają słabnąć.
Czynniki zwiększające ryzyko rozwoju przepukliny kręgosłupa to m.in.:
- wiek - najbardziej narażone są osoby w wieku od 35 do 50 lat,
- płeć - u mężczyzn ryzyko wystąpienia jest dwukrotnie wyższe,
- otyłość - nadwaga zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia przepukliny,
- praca fizyczna - szczególnie wymagająca podnoszenia, ciągnięcia lub pchania ciężkich przedmiotów,
- palenie papierosów - nikotyna ogranicza przepływ krwi w okolicy dysków, co przyspiesza ich zwyrodnienie,
- uwarunkowania genetyczne - możliwa jest dziedziczna tendencja do zwyrodnienia dysków.
Objawy przepukliny kręgosłupa
Na początku objawy przepukliny zaczynają się bez wyraźnego powodu. Chory może odczuwać dolegliwości w różny sposób, w zależności od położenia i wielkości przepukliny.
Jeśli dysk nie naciska na nerw, pacjent może odczuwać jedynie słaby ból pleców. Jeśli ucisk występuje, typowym objawem jest ból, drętwienie lub osłabienie w obszarze ciała, do którego nerw dociera. Najczęściej występuje podrażnienie nerwu kulszowego. To nacisk na jeden lub kilka nerwów, które powodują ból kręgosłupa, pieczenie, mrowienie i drętwienie, często promieniujące przez pośladek aż do stopy.
W przypadku odcinka szyjnego kręgosłupa, przepuklina może powodować tępy, czasem ostry ból szyi lub między łopatkami, promieniujący w dół ramienia aż do dłoni. Ból może się nasilać w przypadku niektórych pozycji lub ruchów głową.
Dość rzadko występująca przepuklina odcinka piersiowego daje dolegliwości bólowe z promieniowaniem wzdłuż przebiegu żeber, powodując między innymi zaburzenia czucia osłabienia siły mięśniowej kończyn dolnych.
Leczenie – czy zawsze konieczna jest operacja?
Podstawą w leczeniu choroby jest ograniczenie dotychczasowej aktywności przez okres od kilku dni do kilku tygodni. Gdy przepuklina powoduje skurcz mięśni dolnej części pleców, można próbować go złagodzić. Wskazany jest odpoczynek, leżenie płasko na plecach z poduszką pod kolanami. Poleca się poduszki podgrzewane, gorące kompresy oraz gorącą kąpiel.
W przypadku silnego bólu, zwłaszcza w odcinku lędźwiowym, warto pamiętać o tym, że dłuższe leżenie może doprowadzić do sztywności i jeszcze większego bólu.
Na pomoc może przyjść również fizjoterapeuta, który pokaże specjalne ćwiczenia i nauczy pacjenta bezpiecznie wykonywać zwykłe czynności, jak chodzenie, czy podnoszenie przedmiotów z ziemi.
Jeśli przepuklina kręgosłupa powoduje ból i inne objawy w odcinku lędźwiowym, które utrzymują się po sześciu tygodniach od rozpoczęcia leczenia zachowawczego, może być rozważane leczenie operacyjne. Operacja jest zalecana również wtedy, gdy występuje silny ból lub drętwienie, a pacjent ma trudności ze staniem na nogach i chodzeniem, niezależnie od czasu trwania dolegliwości.
