Czym są wrzody? Na czym polega ich leczenie?

Zdrowy żołądek jest pokryty warstwą śluzu, który chroni go przed żrącym działaniem soku żołądkowego. Jeśli ta bariera zostanie uszkodzona, kwas żołądkowy zaczyna niszczyć błonę wyściełającą ściany żołądka. To prowadzi do powstania bolesnych ubytków - wrzodów. W jaki sposób je rozpoznać? Na czym polega leczenie wrzodów?

Czym są wrzody?

Wrzody to ubytki w ścianie przewodu pokarmowego, które są otoczone naciekiem zapalnym. Sięgają do głębszych warstw ściany, poza blaszkę mięśniową błony śluzowej.

Do uszkodzenia błony śluzowej żołądka dochodzi w momencie, gdy bariera śluzowa chroniąca jego ścianę zostaje uszkodzona. Wówczas powstają wrzody. Tworzą się one nie tylko w tych odcinkach przewodu pokarmowego, gdzie błona śluzowa ma kontakt z kwasem solnym – czyli w żołądku, ale również w opuszce dwunastnicy, rzadziej w dolnej części przełyku oraz pętli dwunastnicy. 

Objawy wrzodów żołądka i dwunastnicy

Choroba wrzodowa w początkowym stadium może przebiegać bezobjawowo. Jej głównym objawem jest ból w nadbrzuszu na czczo lub po jedzeniu (zazwyczaj 15-30 min po posiłku), który łagodnieje po spożyciu posiłków lub leków zobojętniających kwas solny.

U nieleczonych pacjentów może on trwać kilka tygodni. Po upływie tego czasu następują zwykle tygodnie lub miesiące bez objawów.

Inne objawy, które mogą wskazywać na wrzody, to:

• wzdęcia,
• uczucie pełności brzucha,
• nudności,
• wymioty,
• niezamierzona utrata masy ciała,
• postępujące zaburzenia połykania.

Do objawów ostrzegawczych, które powinny skłonić do skontaktowania się z lekarzem należą też nowotwory górnego odcinka przewodu pokarmowego w historii rodzinnej oraz niedokrwistość z niedoboru żelaza.

Kto jest najbardziej narażony na wrzody żołądka?

Główną przyczyną pojawienia się wrzodów jest obecność bakterii Helicobacter pylori a także stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych.

Na pojawienie się choroby wpływa również palenie papierosów, częste spożywanie alkoholu, rzadziej dieta (wysokie spożycie owoców i warzyw, błonnika pokarmowego i witaminy A wiąże się ze zmniejszonym ryzykiem choroby wrzodowej).

Ryzyko wystąpienia wrzodów w ciągu następnych 9-15 lat zwiększają również trudności z radzeniem sobie ze stresem lub objawy depresji. Inne czynniki psychospołeczne, takie jak stres związany z pracą, problemy społeczne i zespół stresu pourazowego, również predysponują do rozwoju choroby wrzodowej. 

Wrzody żołądka i dwunastnicy - leczenie

W razie podejrzenia wrzodów należy udać się do gastrologa. W celu zniszczenia bakterii Helicobacter pylori, chorym podaje się dwa odpowiednio dobrane antybiotyki oraz lek z grupy blokerów pompy protonowej, czyli leków zmniejszających wydzielanie soku żołądkowego.

Zalecane jest także stosowanie leków osłaniających śluzówkę żołądka i przyśpieszających gojenie się wrzodów. 

Leczenie operacyjne jest stosowane w rzadkich przypadkach, tylko kiedy pojawią się powikłania (np. perforacja wrzodu, krwotok, zwężenie odźwiernika) lub gdy wrzody nie goją się mimo leczenia farmakologicznego.

Należy zwrócić uwagę na podstawowe czynniki ryzyka choroby wrzodowej i postarać się je wyeliminować. Konieczne jest:

• zaprzestanie palenia tytoniu, które utrudnia gojenie wrzodu,
• ograniczenie spożycia alkoholu,
• spożywanie 4-5 niezbyt obfitych posiłków dziennie, z wyłączeniem potraw wywołujących lub nasilających dolegliwości pacjenta, zalecane są posiłki gotowane na parze, miksowane.