Umowa o alimenty na dzieci – najważniejsze kwestie
Rozwód małżeństw wychowujących wspólne potomstwo wiąże się nie tylko z koniecznością podziału majątku, ale także finansowego zabezpieczenia dzieci. Według prawa okres alimentacyjny może trwać nawet po ukończeniu przez potomków 18 roku życia. W takim wypadku dziecko musi jednak nadal się uczyć i nie posiadać żadnych własnych źródeł dochodów. Wszystkie kwestie dotyczące alimentów ustala się zaś drogą sądową. Istnieje jednak jedno alternatywne rozwiązanie – polubowna umowa alimentacyjna.
Umowa o alimenty a przepisy prawa
Alimenty na dziecko można w Polsce uzyskać między innymi na podstawie wyroku sądowego, czy też w ramach ugody zawartej między stronami przed mediatorem. To wtedy dokument sporządzonej ugody również musi zatwierdzić sąd. Alternatywnym rozwiązaniem jest zaś przygotowana umowa o alimenty, które podpisywana jest w formie aktu notarialnego. W takim przypadku dokument staje się tytułem egzekucyjnym o takiej samej mocy prawnej, co prawomocne orzeczenie sądowe. Na taką procedurę regulowania kwestii alimentów po rozwodzie czy w trakcie separacji pozwala Kodeks postępowania cywilnego i jego art. 777.
Ważną podstawą prawną przy ustalaniu obowiązku alimentacyjnym jest również art. 128 oraz art. 138 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.
Czym jest umowa alimentacyjna i co ona zawiera?
Umowa o alimenty jest aktem notarialnym, który zawierany jest między dwiema stronami: dzieckiem reprezentowanym przez prawnego opiekuna (najczęściej rodzica) a drugim rodzicem, posiadającym prawo do opieki nad dzieckiem, które zgodnie z orzeczeniem sądowym nie mieszka u niego na stałe. Dokument taki zawierany jest na czas określony, lecz okres jego obowiązywania nie musi być konkretnie wyznaczony. Przede wszystkim okres obowiązku alimentacyjnego wyznaczają właściwe przepisy, które wskazują również kwestie ewentualnego rozwiązania bądź wypowiedzenia umowy.
Najczęściej w umowie umieszcza się zapisy, które pozwalają na renegocjowanie/modyfikowanie całego dokumentu w przypadku znaczących zmian w życiu osoby płacącej alimenty oraz je otrzymującej. Lista klauzul, które korzystne są dla obu stron i powinny znaleźć się w obszernym dokumencie, jest jednak znacznie dłuższa. Umowę najlepiej zatem sporządzać w ramach mediacji/negocjacji w kancelariach adwokackich wyspecjalizowanych w prawie cywilnym oraz prawie rodzinnym i opiekuńczym. Szczegóły dotyczące zapisów umownych objaśnia mecenas Katarzyna Jesionek, która pomaga stronom w polubowny sposób przejść całą procedurę. Co zaś powinna bezsprzecznie zawierać umowa?
Umowa alimentacyjna w formie aktu notarialnego przede wszystkim składa się na:
- datę i miejsce sporządzenia umowy,
- oznaczenie stron umowy: wierzyciela oraz dłużnika,
- oznaczenie przedmiotu i podstawy umowy,
- ustaloną wysokość alimentów,
- termin i sposób uiszczania środków alimentacyjnych,
- obligatoryjny zapis o dobrowolnym poddaniu się egzekucji przez dłużnika,
- własnoręczne podpisy stron lub ich przedstawicieli ustawowych.
Zabezpieczenie wykonania umowy
Zabezpieczeniem wykonania umowy o alimenty jest tytuł wykonawczy, który jest tytułem egzekucyjnym zaopatrzonym w klauzulę wykonalności. W przypadku braku wpłat przez dłużnika alimentów akt notarialny można złożyć w sądzie rejonowym wraz z wnioskiem właśnie o nadanie mu klauzuli wykonalności. Bez procesu sądowego sprawa wtedy kierowana jest do komornika, który ma prawo do ściągnięcia długu. Może to odbyć się z pensji rodzica objętego obowiązkiem alimentacyjnym czy też po spieniężeniu jego składników majątku wystawionych na licytację komorniczą.
Klauzule dodatkowe przy umowie alimentacyjnej
Warto wiedzieć, że umowa alimentacyjna w odpowiedni sposób przygotowana zabezpiecza również interesy dłużnika. Przykładem są klauzule, które wyznaczają sposób dysponowania dodatkowymi środki przekazywanymi przez rodzica płacącego alimenty. Może on określić, iż część pieniędzy ma być przeznaczanych na lekcje dodatkowe dla dziecka, na rozwój jego talentów i zainteresowań, a także na poczet funduszy inwestycyjnych.
Rodzice w ramach umów alimentacyjnych coraz chętniej wspólnie opłacają również ubezpieczenie posagowe. Niekiedy klauzule dotyczące umów alimentacyjnych dotyczą też konieczności uiszczania przez reprezentanta wierzyciela (np. matkę, przy której pozostaje dziecko) składek na polisę na życie i NNW potomka.
Dlaczego umowa alimentacyjna to dobry wybór?
Umowy alimentacyjne nigdy nie są sporządzane i podpisywane pod przymusem. Mają one zatem znamiona polubowności, a to pozwala na zatrzymanie eskalacji konfliktu między rodzicami dziecka. Jest to ważne dla pozytywnych relacji między stronami – najważniejsze jest bowiem dobro pociech oraz ich prawidłowy rozwój.
Prócz tego umowa o alimenty to sposób na uniknięcie długotrwałego i kosztownego postępowania sądowego, zwłaszcza jeśli wymagałoby ono powołania biegłych sądowych. Dużą zaletą jest też możliwość elastycznego modelowania postanowień umowy – oczywiście w ramach przepisów prawnych – co pozwala zabezpieczyć interesy obu stron. Jak już wspomniano umowa w formie aktu notarialnego to nie tylko prosty szkic z danymi wierzyciela oraz dłużnika, a także z uregulowanymi kwestiami dotyczącymi finansów. Dokument sporządzany z adwokatem jest najczęściej opatrzony licznymi klauzulami.
