Na czym polega badanie sprawozdań finansowych?
Wszystkie podmioty gospodarcze, które prowadzą swoją księgowość, wykorzystując do tego księgi rachunkowe, mają obowiązek sporządzania corocznego sprawozdania finansowego. Część z jednostek ponadto musi poddawać je obligatoryjnemu sprawdzeniu w ramach audytu. Taka kontrola daje możliwość zweryfikowania między innymi faktycznej sytuacji finansowej przedsiębiorstwa. Badanie składa się z kilku etapów i kończy się wydaniem opinii przez rewidenta.
Kto ma obowiązek badać sprawozdania finansowe?
Audyt finansowy z zasady nie jest obligatoryjny dla wszystkich podmiotów. Niemniej jednak niektóre jednostki wskazane w ustawie o rachunkowości muszą się poddawać takiej kontroli raz w roku. Poza grupami kapitałowymi do badania sprawozdań finansowych są zobowiązane banki, spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, zakłady ubezpieczeń i reasekuracji, spółki akcyjne. Dotyczy to także firm działających na podstawie przepisów o obrocie papierami wartościowymi oraz przepisów o funduszach inwestycyjnych, jak również przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych. Ponadto audyt musi się odbyć w przedsiębiorstwach, które spełniają minimum dwa z następujących warunków związanych z poprzedzającym rokiem obrotowym:
średnie zatrudnienie z uwzględnieniem pełnych etatów to co najmniej 50 osób;
przychody netto uzyskane ze sprzedaży towarów oraz operacji finansowych wyniosły w przeliczeniu na polską walutę równowartość minimum 5 milionów euro;
suma aktywów w bilansie na koniec roku to równowartość w polskiej walucie minimum 2,5 miliona euro.
Każda z jednostek, której dotyczy obowiązek audytu finansowego, ma prawo do samodzielnego wyboru audytorów, czyli osób z uprawnieniami biegłych rewidentów. Usługi audytorskie w takim zakresie świadczy między innymi firma Alfa Audit & Advisory w Warszawie. Rewidenci nie mogą mieć żadnych powiązań finansowych, zawodowych ani osobistych z kontrolowanym przedsiębiorstwem. Niemniej jednak decyzji odnośnie wyboru nie może podjąć kierownik danego podmiotu. Taką kompetencją dysponuje bowiem organ, który odpowiada za zatwierdzanie rocznego sprawozdania finansowego.
Jaki jest cel audytu finansowego?
Tego rodzaju badanie polega przede wszystkim na sprawdzeniu, czy sporządzone sprawozdanie finansowe spełnia wszystkie kryteria narzucone przez ustawę o rachunkowości. Dzięki temu umożliwia wykrycie wszelkich nieprawidłowości, a tym samym ich poprawę. Błędy bowiem mogą poważne konsekwencje, jeśli wyjdą one na jaw podczas kontroli ze strony Urzędu Skarbowego lub strona trzecia poniesie na podstawie nich szkodę. Stąd też audyt może przynieść wiele korzyści także przedsiębiorstwom, które nie podlegają mu obowiązkowo. Co więcej, wiedza i doświadczenie biegłych rewidentów pozwalają wskazać słabe punkty przyjętej strategii finansowej oraz sposobów jej realizacji. Rekomendowane rozwiązania z dziedziny rachunkowości dają sposobność na poprawienie efektywności takiego systemu w jednostce. Stąd też firma nie powinna obawiać się badania sprawozdań – wręcz przeciwnie – najlepiej, jeśli będzie nastawiona na ścisłą współpracę z audytorami.
Jakie są etapy badania sprawozdań finansowych?
Audyt finansowy to złożony proces, który rozpoczyna się od zgromadzenia informacji przez biegłego rewidenta na temat weryfikowanej jednostki. Dotyczą one między innymi profilu działalności, aktualnej sytuacji finansowej, wykorzystywanych technik rachunkowości oraz charakteru istniejącej kontroli wewnętrznej. Dzięki temu jest w stanie opracować ścisły harmonogram takiego badania oraz dobrać jego metody. Dopiero takie przygotowanie merytoryczne umożliwia przystąpienie audytorowi do części właściwej kontroli, czyli realizacji wspomnianego badania. Na tym etapie należy udostępnić nie tylko sprawozdanie finansowe, ale również między innymi:
księgi rachunkowe,
dokumenty, na podstawie których dokonuje się wpisów;
umowy handlowe oraz bankowe,
uchwały z posiedzenia zarządu bądź rady nadzorczej.
Podczas przeprowadzanej weryfikacji biegły rewident sporządza dokumentację roboczą, która następnie służy do przygotowania raportu wraz z opinią. Jej przygotowanie i wydanie kierownikowi jednostki to ostatnia część audytu.
Co musi znaleźć się w raporcie końcowym?
W dokumencie potwierdzającym przeprowadzenie badania sprawozdania finansowego zostają zamieszczone informacje na temat tego, czy zostało ono wykonane na podstawie zapisów w księgach rachunkowych. Określa się także jego zgodność z zasadami narzucanymi przez ustawę oraz z przepisami obowiązującymi jednostkę pod kątem treści i formy sprawozdania. Rewident wskazuje ponadto wszystkie wykryte nieprawidłowości, mogące stanowić zagrożenie dla dalszego funkcjonowania przedsiębiorstwa. W wydawanej opinii znajdują się również dane, pozwalające na identyfikację badanego podmiotu, ocena wykorzystywanego systemu rachunkowości i przedstawienie wynikającej z udostępnionych dokumentów jego sytuacji majątkowej.
