Chodniki i jezdnie
Chodniki i jezdnie to stałe elementy krajobrazu współczesnych miast, miasteczek i wsi. W ostatnich latach, wraz ze wzrostem popularności roweru jako środka komunikacji, trwają ożywione dyskusje, których tematem jest rola, szerokość i przeznaczenie chodników oraz jezdni.
Trochę historii
Chodnik to, według definicji, utwardzony pas terenu służący do poruszania się pieszych, zazwyczaj fragment pobocza drogi. Najczęściej wyłożony jest płytami betonowymi, kostką betonową lub kamiennym brukiem. Słowo to używane jest także w odniesieniu do domowego, podłużnego dywanu, który kładzie się np. w przedpokoju. Jak widać, a raczej słychać, etymologia wyrazu odnosi się do fragmentu przestrzeni, wyznaczonej w sposób szczególny do chodzenia. Brzmienie słowa jezdnia wyraźnie wskazuje, że chodzi o poruszanie się pojazdów. Jezdnia może składać się z jednego lub kilku pasów i przeznaczona jest do ruchu kołowego.
Pierwsze drogi wybudowali Rzymianie już w IV wieku p.n.e. Był to właściwie dokładnie zaplanowany system dróg, który zalicza się do najważniejszych osiągnięć inżynierskich tamtych czasów. Liczne odcinki rzymskich dróg przetrwały do dzisiaj.
Jeśli chodzi o historię polskiego drogownictwa, zaczyna się ona mniej więcej na przełomie XVIII i XIX wieku, kiedy to na terenach Polski zaczęły się poważniejsze inwestycje infrastrukturalne. W podzielonym przez zaborców kraju nowe drogi nie powstawały w tak szybkim tempie, jak w innych krajach, jednak także i u nas jakość podróżowania zaczęła się wyraźnie zmieniać. Pod koniec XIX wieku system dróg kołowych na ziemiach polskich liczył łącznie 8400 kilometrów (bite drogi państwowe – 2900 km, drogi krajowe – 1800 km, drogi powiatowe – 1700 km i drogi gminne – 2000 km). Pierwsze chodniki w Warszawie (miały długość dwóch łokci) położono w 1784 roku. Przepisy zabraniały sadowić się na nich przekupkom, a wozy nie miały prawa po nich jeździć. Wraz z pojawieniem się w XX wieku samochodów konieczna była przebudowa i modernizacja systemu drogowego.
Drogi i chodniki dziś
Obecnie w Polsce istnieje 15 707 km dróg zwykłych, 583 km dróg ekspresowych i 854 km autostrad. Proces budowy dróg nadzoruje Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad. Inwestycje realizowane są przez firmy, które wygrają przetarg na budowę konkretnego odcinka.
Jak powstaje droga? Najpierw usuwa się warstwę humusu, a w przypadku remontu starych dróg asfaltowych kruszy się starą konstrukcję. Następnie należy wyrównać teren i wykonać stabilizację gruntu. Poprawnie wykonaną stabilizację należy pielęgnować wodą przez kilka dni. Następny etap to kontrola jakości, po czym można już ułożyć warstwę wierzchnią – najczęściej z mas bitumicznych, asfaltobetonu (pot. asfaltu), betonu, kostki brukowej. Taką pracę wykonują wyspecjalizowane w tym firmy, np. PU Jaga, zajmujące się utwardzaniem nawierzchni i brukowaniem.
