Szczecin - atrakcje turystyczne

Początek historii Szczecina sięga IX w., kiedy na Wzgórzu Zamkowym zbudowany został przez książąt słowiańskich gród otoczony fosą, u którego podnóża rozwinęła się osada handlowo-rybacka, funkcjonująca jako republika kupiecka. Na przełomie X/XI w. całe Pomorze Zachodnie znajdowało się pod panowaniem polskiej dynastii Piastów, ale już w 1005 r. Szczecin oddzielił się od Polski w wyniku powrotu do pogaństwa, ze świątynią boga Trygława na Wzgórzu Zamkowym. Dopiero w 1121 r. został zdobyty przez Bolesława Krzywoustego i schrystianizowany przez biskupa Ottona z Bambergu. Od tego okresu datuje się Księstwo Gryfitów ze stolicą właśnie w Szczecinie oraz pierwotną nazwę Stettin, pochodzącą z 1133 roku.

Od końca XII w. rejon Szczecina był pod wpływem Cesarstwa Niemieckiego. W 1243 r. gród uzyskał prawa miejskie, a od XIII w. był członkiem Hanzy, co zdominowało wizerunek miasta jako ośrodka portowo-handlowego. Prężnie rozwijające się miasto podupada w związku z wojną trzydziestoletnią (1618-1648) oraz śmiercią ostatniego księcia z rodu Gryfitów, Bogusława XIV. Pod panowaniem Szwedów Szczecin staje się ufortyfikowaną twierdzą, obleganą w kolejnych wojnach przez wojska zarówno szwedzkie, jak i brandenburskie. Po przegranej Szwedów w III wojnie północnej (1720 r.) Szczecin zostaje przyłączony do Prus i ponownie poddany kolejnym akcjom rozbudowy fortyfikacji.

XIX w., po wycofaniu się okupujących miasto wojsk napoleońskich, to okres rozwoju przemysłu stoczniowego oraz portu. Już w 1826 r. uruchomiono żeglugę parową na Odrze, a w 1843 r. - połączenie kolejowe z Berlinem. Nowy kształt urbanizacyjny Szczecina pochodzi z końca XIX w. i jest związany z rozbiórką wcześniejszych fortyfikacji. Na początku XX w. powstały słynne Wały Chrobrego (wówczas Tarasy Hakena). Lata kryzysu po I wojnie światowej zakończyły dopiero działania proprzemysłowe, wprowadzone po dojściu do władzy NSDAP. W 1939 r. przystąpiono do tworzenia tzw. Wielkiego Szczecina, poprzez przyłączenie do miasta okolicznych wsi i miasteczek.

Podczas II wojny światowej w znacznym stopniu ucierpiała zabudowa miasta - głównie z powodu alianckich nalotów dywanowych skierowanych na fabryki wojskowe III Rzeszy, zlokalizowane na terenie miasta. Zniszczenia zabudowy wyniosły ok. 60-70%, natomiast w części przemysłowej - niemal 90%.

Po konferencji poczdamskiej Szczecin wszedł w skład Polski Ludowej, jednak dopiero w 1955 r. wojska radzieckie przekazały Polsce ostatnią część portu, znajdującego się wcześniej pod kuratelą sowiecką. Niepewna sytuacja leżącego na granicy polsko-niemieckiej miasta znacznie opóźniła jego odbudowę.

W grudniu 1970 i sierpniu 1980 r. w Szczecinie miały miejsce strajki i demonstracje robotnicze, które objęły wówczas niemal cały kraj. W 1990 r. odbyły się pierwsze wolne wybory do Rady Miasta. Obecnie Szczecin jest siedzibą władz woj. zachodniopomorskiego i największym ośrodkiem kulturalno-przemysłowym północno-zachodniej Polski.W grudniu 1970 i sierpniu 1980 r. w Szczecinie miały miejsce strajki i demonstracje robotnicze, które objęły wówczas niemal cały kraj. W 1990 r. odbyły się pierwsze wolne wybory do Rady Miasta. Obecnie Szczecin jest siedzibą władz woj. zachodniopomorskiego i największym ośrodkiem kulturalno-przemysłowym północno-zachodniej Polski.

W 2013 r. ludność Szczecina liczyła 408 502 osoby. Od końca lat 90. XX w. następuje spadek liczby mieszkańców. Wiąże się to z intensywnym rozwojem budownictwa mieszkaniowego w gminach otaczających Szczecin.

W chwili wybuchu II wojny światowej miasto liczyło 270 tys. mieszkańców. Jeszcze w 1945 r. miasto miało 78 tys. mieszkańców, w tym aż 62,5 tys. Niemców. Większość Niemców została jednak wysiedlona, a ich miejsce zajęła ludność napływowa z całej Polski.

Dzisiaj większa część mieszkańców Szczecina to właśnie ludność napływowa, pochodząca z dwóch wielkich migracji ludności: powojennej (głównie ze wschodnich i centralnych dzielnic Polski) oraz tzw. wielkorozwojowej z lat 70. (z okolicznych wsi i miasteczek wojewódzkich).

W Szczecinie w 1729 r. urodziła się Sophie Friederike Auguste zu Anhalt-Zerbst-Dornburg, późniejsza cesarzowa Rosji Katarzyna II Wielka. Ze stolicy Zachodniego Pomorza pochodzi także Aneta Kręglicka, modelka i bizneswoman, która jako jedyna Polka zdobyła tytuł Miss Świata.

Szczecin nazywany jest miastem teatrów. Działają tu m.in. Teatr Polski, Teatr Lalek Pleciuga czy Teatr Letni. Ponadto miasto może poszczycić się Filharmonią i Operą na Zamku. Mieszkańcy uczęszczają również do 6 miejscowych kin. W Szczecinie funkcjonuje także najstarsze kino na świecie - Kino Pionier 1907. Działa tu nieprzerwanie od 1907 roku.

Miasto szczyci się także prężnie działającymi jednostkami muzealnymi. Najważniejszą jest z pewnością Muzeum Narodowe wraz z Galerią Sztuki Współczesnej. Oddziałem Muzeum Narodowego są Muzeum Morskie i Muzeum Historii Miasta. Poza tym interesujące są: Muzeum Zamkowe zlokalizowane w renesansowym Zamku Książąt Pomorskich, Muzeum Geologiczne Instytutu Nauk o Morzu i Muzeum Katedralne przy bazylice archikatedralnej św. Jakuba.

Szczecin to również miasto imprez cyklicznych, wszelkich festynów, rajdów i turniejów. Jedną z największych imprez są coroczne Dni Morza. W kwietniu odbywa się Rajd Magnolii, stanowiący III rundę Pucharu Polski Automobilklubów i Klubów. Ponadto w mieście można uczestniczyć w takich imprezach, jak: Tydzień Kresowy Kaziuki (z okazji imienin Kazimierza), Weekend Mody czy Międzynarodowy Festiwal Ogni Sztucznych Pyromagic.

Od 2005 r. w mieście działa Międzynarodowy Festiwal Sztuki Wizualnej inSPIRACJE, poruszający problemy i tematykę sztuki współczesnej. Festiwal promował miasto jako kandydata na Europejską Stolicę Kultury na rok 2016.

Na klimat Szczecina najbardziej wpływają masy powietrza polarno-morskiego znad północnego Atlantyku. Ich duża wilgotność latem powoduje wzrost zachmurzenia i opadów atmosferycznych, za to zimą ocieplenie i zachmurzenie. Powietrze polarno-kontynentalne z Europy Wschodniej i z Azji napływa rzadziej nad tereny miasta. Najczęściej masy te oddziałują zimą i wiosną.

Średnia prędkość wiatru wynosi ok. 3,3 m/s. Obecność dużych zbiorników wodnych, takich jak Zalew Szczeciński, jezioro Miedwie i dolina Odry, powoduje wzrost wilgotności w Szczecinie i wokół miasta. Średnia wilgotność względna powietrza wynosi 80%.

Szczecin jest miastem bardzo interesującym zarówno pod względem architektury, jak i urbanistyki. Większość wielkich stylów historycznych, począwszy od gotyku, jest tu reprezentowana wartościowymi obiektami.

Architektonicznie najciekawsze obiekty znajdują się na Wałach Chrobrego. To 500-metrowy taras widokowy biegnący wzdłuż brzegu Odry. Jest to założenie, które wraz z Zamkiem Książąt Pomorskich i katedrą pw. św. Jakuba tworzy krajobraz nadodrzańskiego Szczecina. W centrum znajduje się symetryczna osiowa kompozycja łącząca taras centralny, gmach Muzeum Narodowego i plac Miejski. Budynki postawione po 1901 r. nawiązują do baroku i manieryzmu. Gmach Muzeum Morskiego czy Teatru Współczesnego reprezentują secesję i modernizm. Tarasy uzupełnione są elementami takimi jak fontanny i rzeźby, które nawiązują do starożytnych kultur Egiptu, Rzymu i Grecji.

Centrum Szczecina tworzą wielkie ronda i ulice, wzdłuż których stoją kilkukondygnacyjne, eklektyczne kamienice. Układ ulic i zabudowań na planie gwiazdy porównywany jest do paryskiego. Większa część Śródmieścia zbudowana została na układzie gwiaździstym z placami w formie rond oraz szerokimi alejami obsadzonymi drzewami. Pośrodku tych alej często przebiegają trasy tramwajowe.

Ciekawym i typowym elementem szczecińskich ulic są żeliwne pompy z II poł. XIX wieku. Wyprodukowano je w miejscowej firmie F. Poepckego. Pełniły funkcję zapasowego źródła wody dla mieszkańców miasta. Były szczególnie przydatne w okresie II wojny światowej oraz w pierwszych latach po wojnie, kiedy to sieć wodociągowa nie była w pełni sprawna. Dzisiaj działa ok. 30 pomp z pierwotnej liczby 70. Pompy są bogato zdobione - żłobkowane, z herbami miasta i koroną na szczycie. Woda wylewa się ze stylizowanej paszczy smoka.

Od 1990 r. Szczecin podzielony jest administracyjnie na 4 dzielnice i osiedla administracyjne, których jest dzisiaj 37. Granice osiedli administracyjnych obejmują często kilka osiedli mieszkaniowych, dzielnic mieszkaniowych i części miast, które posiadały bądź posiadają własną nazwę i zostały ujęte w podziale geodezyjnym, statystycznym, administracyjnym, planistycznym, historycznym itp. Szczecin podzielony jest na cztery główne dzielnice: Zachód, Prawobrzeże, Północ i Śródmieście.

Zachód, jak nazwa wskazuje, obejmuje zachodnią część Szczecina. W obrębie dzielnicy znajduje się dziewięć osiedli. Dzielnica ta w latach 1954-1975 nosiła nazwę Pogodno.

Kolejna dzielnica, Prawobrzeże, obejmuje południowo-wschodnią część miasta i 11 osiedli. W latach 1954-1975 nosiła nazwę Dąbie. Północną część miasta tworzy dzielnica Północ. Tworzy ją 7 jednostek pomocniczych-osiedli. Od wschodu dzielnica przylega do jeziora Dąbie, przez jej teren przepływa też Odra. W latach 1954-1975 nosiła nazwę Nad Odrą. Ostatnią dzielnicą, obejmującą centrum Szczecina, jest Śródmieście. Znajduje się w nim 10 osiedli. Na północnym-wschodzie graniczy z jeziorem Dąbie, przepływa tu też Odra Zachodnia.