Muzea w Katowicach

Galeria Szyb Wilson mieści się w dawnej cechowni i łaźni szybu "Richthofen" ("Wilson") kopalni "Giesche" ("Wieczorek") wybudowanej w 1918 roku. Znajduje się przy zabytkowym osiedlu Nikiszowiec. Kompleks kopalni zaprojektowany został przez Emila i Georga Zillmannów. Składał się on z dwóch kopalnianych szybów, łaźni, cechowni oraz sortowni. Gdy kopalnię zlikwidowano, pomieszczenia zostały zaadaptowane na galerię sztuki nowoczesnej. Zajmuje ona powierzchnię blisko 2500 m². Mieszczą się tu trzy sale wystawiennicze. Organizowane są w nich liczne wystawy, happeningi, koncerty oraz projekcje filmowe.

Muzeum Śląskie otwarte zostało 23 stycznia 1929 roku. Prężnie działało do 1939 r., do wybuchu II wojny światowej. W 1984 r. Muzeum Śląskie zostało ponownie otwarte. Obiekt wpisano do Państwowego Rejestru Muzeów w 2006 roku. Najcenniejsze eksponaty muzeum prezentowane są na stałej wystawie "Galeria Malarstwa Polskiego", wywieszone są tam dzieła słynnych artystów, m.in.: Józefa Chełmońskiego, Artura Grottgera, Tadeusza Makowskiego, Jacka Malczewskiego, Jana Matejki, Józefa Mehoffera i Stanisława Wyspiańskiego. Muzeum Śląskie prowadzi czynnie badania: archeologiczne, historyczne, etnograficzne oraz z dziedziny historii sztuki. Badania te prowadzone są przeważnie w obrębie regionu.

Centrum Scenografii Polskiej mieści się w budynku Centrum Kultury Katowice im. Krystyny Bochenek. Placówka jest oddziałem Muzeum Śląskiego. Centrum powstało w 1991 r. z inicjatywy Zenobiusza Strzeleckiego, scenografa i teoretyka scenografii, któremu niezwykle zależało na zgromadzeniu w jednym miejscu kolekcji dokonań polskich scenografów. Jest to jedyna tego typu placówka w Polsce. W zbiorach Centrum Scenografii Polskiej podziwiamy przede wszystkim eksponaty związane ze scenografią teatralną. Organizowane są jedynie wystawy czasowe o tematyce teatralnej i o sztuce scenicznej. Swoje wystawy jubileuszowe organizowali tu m.in.: J. Szajna, A. Sadowski, A. Kreutz-Majewski, K. Wiśniak, J. Polewka.

Galeria Magiel (Dział Etnologii Miasta Muzeum Historii Katowic) powstała w Janowie-Nikiszowcu, w dawnym zespole robotniczych zabudowań z początku XX wieku. Galeria została otwarta w 1996 r., pod patronatem Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Giszowca, Nikiszowca i Janowa. W 2003 r. budynek, w którym mieściła się galeria, wydzierżawiło Muzeum Historii Katowic, galeria miała w tym czasie duże problemy finansowe. W latach 2010-2011 ów budynek wyremontowano. Galeria została otwarta ponownie 8 kwietnia 2011 roku.

Harcerskie Muzeum Etnograficzne było pomysłem harcerzy z IV Szczepu Harcerskiego ZHP im. Obrońców Katowic w Katowicach-Brynowie. Na wystawach eksponowane są pamiątki ze zwiadów etnograficznych w trakcie obozów i biwaków. Ten zbiór zawiera przede wszystkim przedmioty użytkowe z terenów Górnego Śląska, Beskidu, Spiszu, Orawy i Kaszub. Założycielami Muzeum byli Leszek Piasecki i Andrzej Kubicki. Muzeum zajmuje się: trwałą ochroną dóbr kultury, która związana jest z folklorem, wpaja odbiorcom wartości i treści gromadzonych zbiorów. Ponadto Muzeum przyczynia się do kształtowania wartości poznawczych. Siedziba Muzeum mieści się w budynku Szkoły Podstawowej nr 11 im. Tadeusza Kościuszki w Katowicach.

Po ogłoszeniu stanu wojennego 13 grudnia 1981 r. górnicy z Kopalni Wujek ogłosili strajk okupacyjny. Trzy dni później doszło do masakry. W trakcie pacyfikacji strajku siłami milicji i wojska oraz strzałami oddziałów ZOMO zginęło 9 górników, a 21 zostało rannych. W kolejnych dniach aresztowano 7 osób. Muzeum powstało w 2008 r., by zachować w pamięci te wydarzenia i uczcić ich ofiary. W trzech salach wystawowych prezentowane są eksponaty obejmujące historię kopalni od momentu jej powstania w 1899 roku, a także te związane z wydarzeniami z 16 grudnia 1981 roku.

Początkowo mieściło tu się laboratorium Huty Bernhardi. Izba Tradycji powstała w 1984 roku. Została otwarta z okazji 150. rocznicy istnienia Huty Metali Nieżelaznych "Szopienice". Muzeum mieści się w budynku dawnego Centralnego Laboratorium Chemicznego z 1897 roku. Pierwszym kustoszem muzeum był dr Emanuel Wilczok. To właśnie jego imieniem 31 stycznia 1994 nazwano Izbę. Od roku 2004 mieści się tu siedziba Stowarzyszenia na rzecz powstania Muzeum Hutnictwa Cynku. Na ekspozycji stałej podziwiać możemy: panoramę kompleksu zaprojektowanego przez Zillmannów, eksponaty techniczne, narzędzia pracy hutników, a także dawne formy i wyroby z cynku, stare dokumenty, maszyny do pisania, porcelanę, pamiątkowe kufle, kryształy, talerze i popielnice. Oprócz tego jest znajduje się tu wystawa poświęcona hutniczej straży pożarnej, na której możemy zobaczyć m.in.: hełmy, gaśnice, alarm przeciwpożarowy itp.

Muzeum Archidiecezjalne ma na celu prezentację sztuki religijnej. Zgromadzone są tu artefakty opisujące historię Kościoła Katolickiego i mieszkańców Górnego Śląska. Zostało otwarte w 1975 r. z inicjatywy biskupa katowickiego Herberta Bednorza. Gromadzenie artefaktów do kolekcji sztuki religijnej zapoczątkowano już w dwudziestoleciu międzywojennym. Muzeum dysponuje m.in. zbiorami ks. Emila Szramka, Marii Korfanty Ullmann oraz pamiątkami związanymi z ruchem "Solidarność". Ponadto zwiedzający podziwiać mogą bogate zbiory wydawnictw oficyn śląskich i polskich książek wydawanych na terytorium Niemiec. Do kolekcji muzeum zalicza się także ponad 500 medali dokumentujących istotne wydarzenia i osobistości z życia Kościoła i narodu.

Muzeum Historii Katowic dysponuje bogatym zbiorem: pocztówek, fotografii, dokumentów oraz dzieł sztuki artystów, związanych z historią Katowic. Placówka jest realizatorem programu naukowo-badawczego, istnieje od 1983 roku. Przy Muzeum otwarte zostało wydawnictwo, które publikuje rocznik "Kronika Katowic", ponadto książki i albumy wystawowe. Zbiór liczy w sumie blisko 100 000 eksponatów. Zawiera również unikalny cykl 27 pasteli Stanisława Ignacego Witkiewicza, który namalował portrety Eugenii Wyszomirskiej-Kuźnickiej. Siedziba Muzeum Historii Katowic mieści się w czterokondygnacyjnej kamienicy secesyjnej z 1908 r., ufundowanej przez przedsiębiorcę Wilhelma Biegera.