Co to jest pantomogram?

Pantomograf jest specjalistycznym aparatem rentgenowskim służącym do wykonywania przeglądowych zdjęć stomatologicznych, tzw. pantomogramów. Zdjęcia te odzwierciedlają stan wszystkich zębów, kości oraz stawów przyległych do uzębienia, a także częściowo zatok szczękowych. Powinny być wykonywane rutynowo raz na jakiś czas, w celu kontroli wyżej wymienionych elementów narządu żucia, zwłaszcza przed rozpoczęciem leczenia.

Obecnie większość gabinetów stomatologicznych, w tym także Uni-Dent z Warszawy, posiadają takie aparaty w swoim wyposażeniu, dzięki czemu unikniemy biegania od gabinetu do gabinetu i czekania w kolejce do zdjęcia. Jest to podstawowe badanie diagnostyczne w praktyce stomatologicznej i stanowi ważny element dokumentacji medycznej.

Pantomogram umożliwia zaplanowanie i przeprowadzenie leczenia w bezpieczny sposób. Czasem dzięki niemu lekarz przypadkowo wykrywa potencjalne zagrożenia, które nie były zauważalne gołym okiem. Służy także do wykrycia takich przypadłości jak próchnica, zmiany okołowierzchołkowe, zatrzymane zęby, zęby nieprawidłowo leczone kanałowo, itp. Jednak ze względu na ogólny obraz, jaki otrzymujemy po wykonaniu pantogramu, często zaleca się wykonanie dodatkowego, dokładniejszego zdjęcia zębowego w interesującej lekarza okolicy.

Aby wykonać pantogram trzeba mieć skierowanie od lekarza dentysty. W trakcie badania głowa pacjenta zostaje prześwietlona wiązką promieniowania rentgenowskiego, która jest prowadzona wzdłuż łuków zębowych. W nowoczesnych aparatach parametry tego promieniowania są automatycznie optymalizowane w trakcie trwania kilkusekundowego skanu. Wszystko po to, aby jakość obrazu była jak najlepszej jakości przy najniższej niezbędnej dawce promieniowania. Zdjęcie należy wykonać w pracowni rentgenowskiej, w oddzielnym pomieszczeniu z izolowanymi ścianami (np. w Centrum Stomatologii Uni-Dent). Jest to wymagane, aby promieniowanie nie wydostało się na zewnątrz. Pacjent zazwyczaj przyjmuje pozycję siedzącą lub stojącą, a głowę umieszcza pod aparatem. Wskaźniki i uchwyt, który trzeba przytrzymać zębami (przy zastosowaniu jednorazowej nakładki), pomaga precyzyjnie ustawić pacjenta. Aparat jest cichy, a wykonanie zdjęcia zajmuje kilka- kilkanaście sekund. Jest bezbolesne i nieinwazyjne.

Możemy wyróżnić kilka sytuacji, w których warto wykonać pantogram:

 - w celu ocenienia ogólnego stanu zębów, czyli obecności próchnicy, jakości leczenia kanałowego lub wypełnień,

 - przed leczeniem ortodontycznym,

 - przed leczeniem protetycznym, aby ocenić warunki w jamie ustnej przed wykonaniem protezy, korony lub mostu,

 - przed leczeniem implantologicznym, aby ocenić czy ilość kości i miejsca jest wystarczająca dla implantu,

 - przed chirurgicznym usunięciem zębów zatrzymanych,

 - w chorobach przyzębia i parodontozie, aby ocenić stopień zaawansowania choroby i dobrania odpowiedniej metody leczenia.

Do wykonania pantomogramu nie trzeba się specjalnie przygotowywać. Nie musimy przyjść na czczo, nie jest podawany kontrast, nie trzeba się rozbierać (tylko nakrycie głowy). Należy jednak odłożyć wszystkie ruchome elementy z okolic głowy, które mogą zostawić swój ślad na kliszy (ruchome urządzenia protetyczne, aparaty słuchowe, okulary, metalowa biżuteria- łańcuszki, kolczyki, spinki do włosów).