Odmrożenia. Czym się charakteryzują i jak je rozpoznać?
Odmrożenia to zmiany na skórze spowodowane szkodliwym działaniem niskiej temperatury. Do ich powstania dochodzi najczęściej, gdy odsłonięta skóra zostanie wystawiona na zimno, wiatr i wilgotne powietrze. Szczególnie narażone są na nie osoby starsze oraz dzieci. Przeczytaj, jak rozpoznać odmrożenie i co zrobić, by uchronić skórę przed jego skutkami. Jeśli nie zareagujesz w porę, konsekwencje mogą być przerażające.
Jak powstaje odmrożenie?
Odmrożenia są uszkodzeniem tkanek, na które wpływ ma niska temperatura. Jej działanie powoduje zatrzymanie przepływu krwi w naczyniach krwionośnych, w którą zaopatrywane są skóra oraz mięśnie. W odciętych od krążenia naczyniach powstają zakrzepy, a woda w tkankach zamarza. Podczas odtajania dochodzi do powstawania obrzęków, wzrostu przepuszczalności naczyń i powstawania nowych zakrzepów. Wynikiem tego jest odwarstwienie naskórka, tworzenie się pęcherzy i powstawanie ognisk martwiczych.
Odmrożenia najczęściej dotyczą obwodowych części ciała – uszu, nosa, palców u rąk oraz u stóp. Co im sprzyja? Przede wszystkim jest to wiatr oraz wilgoć. Innymi czynnikami, które sprawiają, że jesteśmy bardziej podatni na odmrożenie, jest zmęczenie, odwodnienie organizmu, głód oraz występowanie chorób układów krążenia. Szansa na odmrożenie zwiększa się, jeśli palimy papierosy lub spożywamy alkohol.
Stopnie odmrożeń
Ciężkość odmrożeń opisuje się w stopniach, które opisują objawy charakterystyczne dla każdego ze stanów.
Odmrożenia I stopnia
Powstają one po krótkotrwałym działaniu zimna, które powoduje przejściowe zaburzenia krążenia w skórze. W wyniku tego procesu skóra staje się blada lub jasnoniebieska, pojawia się kłujący ból, skóra jest twarda i zdrętwiała. Może również nastąpić łuszczenie się naskórka.
Odmrożenia II stopnia
W tym przypadku skóra przybiera woskowobiały kolor. Kończyna jest sztywna i twarda, a po ogrzewaniu staje się sino czerwona. Na skórze mogą pojawić się pęcherze wypełnione surowiczym płynem.
Odmrożenia III stopnia
Charakteryzuje je powierzchowna martwica skóry, a niekiedy również tkanek i kości. Ubytki goją się poprzez ziarninowanie.
Odmrożenia IV stopnia
W tym przypadku martwica obejmuje również głębsze warstwy, a nawet całe palce, uszy, nos lub inną kończynę, co może doprowadzić do samoistnej amputacji tej części ciała.
Jakie są objawy odmrożenia?
Objawy odmrożenia skóry są zależne od ich głębokości. Na początku skóra staje się sinoniebieska – a jeżeli dłużej jest wystawiona na zimno – czerwona lub sinoczerwona. Lekkie odmrożenia powodują również pulsujący, rwący ból, który występuje również podczas ogrzewania schłodzonej części ciała. Inaczej jest w przypadku odmrożeń III i IV stopnia. Wówczas nie odczuwamy bólu, mogą za to pojawić się pęcherze oraz martwica. Przy takich uszkodzeniach może być konieczne podanie surowicy przeciwtężcowej, dlatego, jeśli zauważysz u siebie jakiekolwiek objawy, jak najszybciej udaj się do lekarza.
Stanem, który często występuje wspólnie z odmrożeniami, jest hipotermia. Objawia się ona gęsią skórką i przyspieszeniem akcji serca. Mogą pojawić się również dreszcze, apatia, a nawet utrata przytomności prowadząca do zgonu.
Jak leczyć odmrożenia?
Najważniejsze jest zabezpieczenie odmrożonych okolic przed zimnem. W tym celu najlepiej nałożyć jałowy opatrunek z grubą warstwą waty lub – jeśli nie ma takiej możliwości – zakryć odmrożone miejsca za pomocą rękawiczek lub materiału. Zaleca się również spożycie ciepłego pokarmu lub napoju. Nie należy nacierać kończyn śniegiem ani zimną wodą. Nie powinno się również ich bezpośrednio ogrzewać. Jeśli odmrożenia kończyn są poważne, chorego należy przewieźć do szpitala, gdzie ciało zostanie poddane stopniowemu ogrzaniu. W skrajnych przypadkach może być konieczna interwencja chirurgiczna.
Jak uchronić się przed odmrożeniami?
Najważniejszą rzeczą, która uchroni nas przed odmrożeniem, jest przede wszystkim ciepłe ubranie. Odzież powinna zapewniać właściwą izolację, ale jednocześnie umożliwiać odparowywanie potu. Nie powinniśmy również chodzić z odkrytą głową – szczególnie przy wietrznej pogodzie. Powoduje to utratę ciepła przez cały organizm. Jeżeli jest bardzo zimno, załóżmy rękawiczki z jednym palcem, które są cieplejsze, niż modne skórzane modele i zapobiegną powstaniu odmrożenia rąk. Pamiętajmy też, aby nasze buty nie były zbyt ciasne. Jeśli zapomniałeś rękawiczek, możesz użyć tłustego kremu, aby nawilżyć naskórek. Krążenie krwi wspomoże ruch, dlatego, jeśli czujesz, że ci zimno, przyspiesz kroku lub poruszaj zmarzniętymi kończynami. Pamiętaj, że odmrożenie może mieć tragiczne skutki – lepiej do niego nie doprowadzać.
