W jakich sytuacjach można się ubiegać o ograniczenie władzy rodzicielskiej
Władza rodzicielska jest nie tylko prawem dla obojga rodziców, ale i obowiązkiem. Nie zawsze jednak są oni w stanie ten obowiązek wypełnić lub nie zawsze zamierzają, mimo przysługującego im prawa. W takich sytuacjach – również wtedy, gdy z powodu któregoś rodzica bezpieczeństwo dziecka jest zagrożone – można ubiegać się o ograniczenie lub odebrania władzy rodzicielskiej.
Jak można stracić władzę rodzicielską?
Władzę rodzicielską otrzymują „z urzędu” rodzice dziecka, obojętnie czy urodziło się ono w małżeństwie, czy też nie. Trwa ona od urodzenia dziecka od osiągnięcia przez nie pełnoletności. Zdarza się jednak, że rodzice dziecka biorą rozwód lub separację – wtedy siłą rzeczy dziecko zostaje tylko z jednym rodzicem, a drugi ma wobec niego ograniczone prawa rodzicielskie lub traci je w ogóle.
Choć tak wygląda to najczęściej, to jest też dużo przypadków ograniczenia władzy rodzicielskiej bez wyroku rozwodowego. Dzieje się tak, gdy jedno z rodziców rażąco zaniedbuje wychowanie dziecka lub zagraża jego bezpieczeństwu. Wtedy prawo rodzicielskie może zostać odebrane na wniosek drugiego rodzica lub faktycznego opiekuna dziecka. Zdarza się też, że sąd wszczyna postępowanie, gdy otrzyma informację od pedagoga szkolnego o regularnym i rażącym zaniedbywaniu dziecka.
Jak się o nie ubiegać?
Składając wniosek o rozwód, załącza się do niego wniosek o ograniczenie władzy rodzicielskiej pozwanego rodzica. Sformułowanie tego wniosku jest bardzo ważne, bo w przypadku jego uznania ma on decydujący wpływ na to, jak będzie wyglądała opieka nad dzieckiem po ograniczeniu praw do niej – trzeba więc dokładnie określić zakres, w jakim każdy z rodziców będzie miał prawo decydować o życiu dziecka. Jeżeli czegoś nie wymienimy, np. decyzji o jego edukacji – po rozwodzie decydować o niej będą obydwoje rodziców. A w sytuacji, gdy rodzice mieszkają osobno, może to być bardzo trudne i do zadecydowania, i do wprowadzenia w życie, zwłaszcza np. w sytuacji, gdy potrzebna będzie zgoda i podpis obojga rodziców. O tym, kto będzie miał ograniczone prawa i w jakim zakresie, ostatecznie decyduje sąd – jest on zobowiązany do podania tej informacji w wyroku rozwodowym lub separacyjnym.
Czemu ono służy?
Ograniczenie lub pozbawienie władzy rodzicielskiej nie jest jednak rozwiązaniem ani szybkim i wydawanym przy każdej okazji, ani nieodwracalnym. Jego istotą nie jest rozdzielenie rodziny, a dbanie o interes i dobro dziecka. W momencie, gdy te są zagrożone, należy dziecku pomóc przez oddanie opieki nad nim tej osobie, która wywiąże się z niej lepiej. Gdy jednak te przeszkody miną i dzieckiem będą mogli opiekować się z powrotem obydwoje rodziców, władzę rodzicielską można przywrócić, zwłaszcza gdy przemawia za tym dobro dziecka. Ograniczenie władzy rodzicielskiej lub jej pozbawienie nie jest sprawą łatwą, dlatego gdy zacznie nas ona dotyczyć, warto skontaktować się z prawnikiem zajmującym się sprawami rodzinnymi – takich prawników znajdziemy np. w kancelarii adwokackiej Andrzeja Babilasa.
