Obrzędy pogrzebowe w judaizmie

Judaizm jest religią monoteistyczną, opierającą się na wierze w jednego Boga, której wyznawcy uważają siebie za naród wybrany. Chociaż to starohebrajskie wyznanie dało początek chrześcijaństwu, a w konsekwencji także katolicyzmowi – obrzędy pogrzebowe żydów nieco różnią się od katolickich. Wiele z nich zachowało się do czasów obecnych – były kultywowane przez tysiące lat.

Pierwsza doba po śmierci

Polska jest krajem katolickim, dlatego większość obrzędów, jakie kultywujemy w związku z pochówkiem zmarłych, pochodzi z tradycji chrześcijańskiej. Ponieważ jednak kilka procent naszych rodaków jest innego wyzwania, w chwili śmierci bliskich może zajść potrzeba odprawienia obrządku w jednej z innych wybranych religii. Może to być także judaizm, który ma swoje własne zwyczaje pogrzebowe. W trosce o większy komfort bliskich, którzy żegnają zmarłego Dom pogrzebowy Fenix oraz inne tego typu firmy, oferują przygotowanie pochówku również w zgodzie z tradycją żydowską. Jedną z najważniejszych cech takiego pogrzebu jest odprawienie wszystkich obowiązujących rytuałów w czasie jednej doby po śmierci. W tym okresie przygotowuje się zwłoki, czuwa nad nimi i odprowadza na żydowski cmentarz.

Jedną z ważnych zasad, jakie obowiązują w tradycji żydowskiej jest pozostawanie przy zwłokach przez cały czas – od momentu śmierci bliskiego aż po pochówek. Zwłoki są myte przez bractwo pogrzebowe Chewra Kadisza, a następnie ubierane w specjalny biały kitel, który zazwyczaj mężczyzna otrzymuje od żony w dniu ślubu. Jeśli mężczyzna był żonaty, na szyję zakłada mu się również szal modlitewny - tałes, w którym zostały obcięte frędzle. Symbolizuje to brak możliwości odprawiania modłów. Zmarły leży na podłodze w otoczeniu świec, a zgromadzeni odmawiają psalmy i czuwają nad nim. Zakazane jest balsamowanie zwłok. Pochówek dokonywany jest w prostej, drewnianej trumnie, którą wykonuje się bez użycia gwoździ.

Ceremonia pogrzebowa i okres żałoby

Ceremonię pogrzebową przeprowadza się w kaplicy wystawienia, czyli w miejscu, w którym zmarły oczekuje na pochówek. Jest ona bardzo skromna i trwa krótko. Na obrzęd składa się mowa pogrzebowa wygłoszona przez rabina, a następnie odczytuje się kadisz, czyli modlitwę pogrzebową. Najczęściej jej odczytania dokonuje syn zmarłego. Żydzi wierzą, że w momencie zakończenia życia ziemskiego bliski trafia do lepszego świata, w którym czeka na niego wszystko, czego ten potrzebuje. Stąd też w ostatniej drodze zbędne mu są jakiekolwiek przedmioty czy bogate szaty. Na grobie nie układa się kwiatów, a uczestnicy pogrzebu zazwyczaj są niestarannie ubrani. Jednym z typowych obyczajów żałobników jest zakładanie odzieży tyłem do przodu, co ma symbolizować śmierć jako odwrotność życia. Istotne jest usytuowanie zmarłego w grobie, którego wezgłowie powinno być zwrócone w kierunku Jerozolimy. Ostatnim etapem tradycji żydowskiego pochówku jest żałoba, czyli sziwa. Trwa ona przez tydzień. W domu żałobnym zasłania się lustra, a rodzina przyjmuje kondolencje. Żal za zmarłym objawiany jest brakiem dbałości o siebie, rezygnacją z golenia, makijażu, obuwia, a także przyjemności. Czas ten żałobnicy spędzają, siedząc na podłodze. Dobry pogrzeb wymaga wysiłku i poświęcenia, ale jest też uważany w judaizmie za najszlachetniejszy uczynek.