Jak pielęgnować storczyki? Poradnik podstawowych zasad uprawy

Storczyki, zwane inaczej Orchideami, zachwycają nas różnorodnością barw. Odpowiednia pielęgnacja spowoduje, że będą cieszyć Twoje oczy pięknymi kwiatami. Jak o nie dbać? Na pewno trzeba im zapewnić odpowiednie nawożenie i widne miejsce na parapecie. Optymalne podlewanie i okres spoczynku są istotne dla rozwoju ich pąków kwiatowych.

Jakie storczyki są najłatwiejsze w uprawie?

Nazwa Orchidee pochodzi od greckiego słowa „orchis” – czyli jądro. Starożytni Grecy, którzy badali storczyki, zauważyli, że niektóre z nich mają okrągłe bulwy przypominające jądra, dlatego w ten sposób je nazwali.

Obecnie storczyki obejmują około 30 tysięcy gatunków o bardzo zróżnicowanych wymaganiach. Dlatego, aby zrozumieć, jak pielęgnować poszczególne rodzaje storczyków, trzeba poznać ich wymagania niezbędne do rozwoju i wzrostu.

Najbardziej popularnym storczykiem jest Phalaenopsis, potocznie zwany Ćmówką. Jest to mieszaniec, który bardzo dobrze znosi uprawę na parapecie i przy odpowiednich warunkach i pielęgnacji bardzo długo kwitnie przez cały rok. Phalaenopsis dobrze się czuje w pomieszczeniach z centralnym ogrzewaniem, dlatego jest tak popularnym storczykiem w uprawie domowej.

Drugim pod względem popularności jest Cymbidium. Jest to gatunek, który potrzebuje dużej różnicy temperatur między dniem a nocą, aby zawiązały się u niego pąki kwiatowe.

Kolejny rodzaj, który często możemy kupić w sklepie ogrodniczym, to Dendrobium. Kwiaty Dendrobium najczęściej są zebrane w wielokwiatowe kwiatostany. Najbardziej popularny jest gatunek Dendrobium Nobile, którego kwiaty są duże i długo się utrzymują. Jest on również popularny jako kwiat cięty, sprzedawany w kwiaciarniach.

Jakie światło jest najlepsze dla storczyków?

Większość gatunków tych roślin lubi stanowisko półcieniste, ponieważ jest ono zbliżone najbardziej do ich naturalnych warunków. Do cieniolubnych storczyków należy Sabotek (Paphiopedilum) przypominający pantofelek. Najlepsze stanowisko dla popularnego Phalaenopsisa to wschodnie lub zachodnie okno. Południowe okno jest dopuszczalne tylko wtedy, kiedy od maja do września jesteśmy w stanie zapewnić roślinie ochronę przed bezpośrednim słońcem.

Jedne z piękniejszych gatunków storczyków, Cattleye, lubią miejsca widne. Podobnie gatunek Vanda, który potrzebuje więcej światła, aby wytworzyć kwiaty, które bardzo długo się utrzymują. W przypadku tych gatunków, brak dużej ilości światła może spowodować brak kwitnienia. Należy przy tym pamiętać, że roślina nie może być narażona na bezpośrednie południowe słońce, ponieważ grozi to jej poparzeniem. 

Temperatura

Temperatura zależy od gatunku storczyka. Rozróżniamy storczyki zimnolubne, które nie tolerują temperatury poniżej 5 stopni Celsjusza, a maksymalna temperatura nie powinna przekraczać 24 stopni. Dla storczyków strefy umiarkowanej najniższą tolerowaną temperaturą będzie 10 stopni, a maksymalną około 26 stopni. Dla ciepłolubnych najniższa temperatura to 15 stopni Celsjusza oraz maksymalna temperatura 28 stopni.

Bardzo ważne jest rozpoznanie wymagań gatunku, jaki uprawiamy, ponieważ nieodpowiednia temperatura może spowodować spowolniony wzrost lub nawet jego zahamowanie oraz brak kwitnienia i nadmierny rozwój liści.

W okresie spoczynku storczyki potrzebują obniżenia temperatury oraz mniejszej ilości wody. Jest to niezbędny element, aby wiosną zakwitły. 

Podłoże do uprawy orchidei

Storczyki przesadzamy średnio raz na dwa lata. Szybszego przesadzenia wymagają rośliny, których korzenie przerastają doniczkę. Należy przy tym pamiętać, że orchidee nie lubią zbyt dużych doniczek, dlatego zanim kupimy taką o centymetr większą, zastanówmy się dobrze, czy na pewno roślina tego potrzebuje. Z dużej doniczki wolniej wyparowuje woda, co może prowadzić do zabagnienia podłoża.

Przed przesadzeniem rośliny obficie ją podlewamy, po to aby łatwiej było wyjąć ją z doniczki, nie uszkadzając korzeni. Jeśli korzenie przerosły doniczkę, to niestety musimy użyć nożyczek do jej przecięcia. Jeśli przy tej czynności część korzeni ulegnie uszkodzeniu, to najważniejsze jest, aby środkowa część korzeni pozostał nietknięta.

Pamiętaj – stare doniczki nie mogą być wykorzystywane do innych storczyków, nawet jeśli nie są uszkodzone.

Najlepszym podłożem do storczyków jest mieszanka z dodatkiem kory. Dla małych roślin stosuje się drobną korę z dodatkiem torfu i perlitu, te duże wymagają podłoża na bazie kory o dużych kawałkach. Najbardziej popularne odmiany kory, które wykorzystywane są do uprawy storczyków, to kora sosny i jodły. Trzeba również pamiętać, że różne gatunki storczyków mogą wymagać innego podłoża np. Cattleye lubią podłoże o dużych kawałkach, które nie zatrzymuje wody zbyt długo. Najlepiej zaopatrzyć się w gotowe mieszanki ziemi do storczyków w specjalistycznym sklepie z tymi roślinami.

Podlewanie i nawożenie storczyków

Większość storczyków najlepiej lubi podłoże umiarkowanie wilgotne lub prawie suche, ponieważ takie właśnie podłoże występuje w ich naturalnym środowisku życia. W związku z tym, że podłoże storczyków magazynuje wodę przez długi czas, to wystarczy, jeśli będziemy je podlewać raz w tygodniu. Oczywiście częstotliwość podlewania zależy również od pory roku i temperatury w mieszkaniu. Latem storczyki potrzebują częstszego podlewania. W okresie spoczynku zaleca się ograniczenie podlewania.

Po każdym podlaniu należy pamiętać, aby roślina nie stała w wodzie. Dobrym sposobem na uniknięcie zanurzenia korzeni w wodzie, jest umieszczenie na dnie doniczki keramzytu, który ją pochłania, jednocześnie utrzymując wilgotność w doniczce.

Innym, również polecanym sposobem podlewania storczyków, jest zanurzenie ich na kilka minut w pojemniku z wodą. Po wyjęciu rośliny nadmiar wody odpłynie, a roślina będzie miała wilgotne podłoże.

Orchidee nie lubią zbyt silnego nawożenia. Na początku okresu wzrostu powinno się stosować odżywki bogate w azot, a pod koniec bogate w potas. Gotowe nawozy do storczyków są dostępne w specjalistycznych sklepach oraz marketach.

Wielu początkujących hodowców nie zdaje sobie sprawy, jak istotna jest wilgotność dla storczyków. W naturalnych warunkach rosną w strefach o dużej wilgotności, dlatego trzeba dbać o to, aby zapewnić im zbliżone warunki w mieszkaniu. Najlepiej często spryskiwać liście o poranku. Inną, równie dobra metodą, jest postawienie storczyka na pojemniku z wodą, tak aby korzenie jej nie dotykały. Woda będzie parować, dzięki czemu wilgotność w okolicy storczyka będzie wysoka.

Czy obcinać łodygę po przekwitnięciu storczyka?

Najczęstsze pytanie, jakie zadaje sobie początkujący hodowca, to czy powinno się obcinać łodygę po opadnięciu kwiatów? Tak naprawdę nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Czasami storczyki kwitną ponownie na tej samej łodydze, dlatego lepiej jest pozostawić ją po przekwitnięciu i obserwować roślinę. Jeśli pąki się nie pojawiają, a łodyga zaczyna zasychać, najlepiej będzie obciąć ją tuż przy nasadzie.

Od czasu do czasu Ćmówki na przekwitłych pędach kwiatowych wydają małe roślinki, które można odciąć i posadzić, jeśli posiadają minimum dwa silne korzenie. Jest to więc dodatkowy argument za tym, aby pozostawić zieloną łodygę w spokoju zaraz po przekwitnięciu.

Gdzie kupować orchidee?

Najczęściej kupujemy storczyki w marketach. Zapewne głównym czynnikiem jest tutaj cena rośliny. Należy jednak pamiętać, że duże markety uciekają się do różnorodnych sztuczek, aby windować ceny tych roślin. Jednym z popularniejszych zabiegów jest farbowanie białych Phalaenopsisów na kolor niebieski. Zanim pąki roślin się rozwiną, niebieski barwnik wprowadzany jest do pędu kwiatowego, dzięki czemu dociera do pączków, które po rozwinięciu stają się niebieskie. Nie wszystkie rośliny tolerują taki zabieg, dlatego tylko część z nich trafia do sprzedaży, co jest dodatkowym powodem wysokiej ceny.

Dobrym miejscem do zakupu storczyków są kwiaciarnie, giełdy kwiatowe, sklepy specjalistyczne, zarówno te stacjonarne, jak i internetowe, oferujące gatunki, których nie kupimy w dużych marketach. Najczęściej można zapoznać się z ofertą takich sklepów, bądź indywidualnych hodowców, na organizowanych cyklicznie wystawach storczyków.

Kalendarz najpopularniejszych wystaw storczyków w 2018 roku przedstawia się następująco:

• 1 – 4 marca 2018 – Ogólnopolska Wystawa Storczyków – Warszawa, Biblioteka Uniwersytetu Warszawskiego
• 16 – 18 marca 2018 – Tajemniczy Świat Storczyków – Łódź, Ogród Botaniczny
• 25 – 27 maja 2018 – Międzynarodowa Wystawa Storczyków 2018 – Wrocław, NOT (Dom Technika)
• 7 – 10 czerwca 2018 – Dni Orchidei 2018 – Łódź, Storczykarnia
• 22 – 23 września 2018 – Dni Storczyków – Warszawa, Ogród Botaniczny
• 9 – 18 listopada 2018 – Wystawa Storczyków – Łódź, Ogród Botaniczny

Dlaczego storczyk nie kwitnie?

Czasami, mimo najszczerszych chęci i wysiłków, nawet tak prosty w uprawie Phalaenopsis nie chce zakwitnąć. Co może być tego przyczyną? Najczęstsze błędy uprawowe, które uniemożliwiają kwitnienie to:

1. Brak okresu spoczynku
2. Zbyt mała wilgotność w pomieszczeniu
3. Niedobór światła
4. Zbyt obfite podlewanie
5. Brak odpowiedniego nawożenia
6. Niewłaściwa temperatura w stosunku do wymagań rośliny

Storczyki polecane do uprawy

Mimo że niektóre gatunki wydają się trudniejsze w uprawie, to jednak warto podejmować próby hodowli, dzięki czemu będziemy cieszyć oczy pięknymi kwiatami orchidei. Gatunki, które warto wziąć pod uwagę ze względu na urok ich kwiatów, to oprócz wspomnianej wcześniej Ćmówki:

• Cattleya
• Cymbidium
• Dendrobium
• Miltoniopsis
• Oncidium
• Paphiopedilum
• Vanda
• Miltonia

Źródło: „Storczyki” , Brian i Sara Rittershausen; „Storczyki w mieszkaniu” – Joachim Erfkamp