Odnawianie lasu – rola szkółek leśnych w zadrzewianiu terenu
Rozmnażanie i uprawa młodych drzewek to podstawowe zadania szkółki leśnej. Praca ta wiąże się z dużym ryzykiem, zwłaszcza w pierwszych latach od posadzenia nowych roślin. Podobnie jak w rolnictwie, w leśnictwie sukces warunkują pogoda i czynniki biologiczne. Dlatego konieczna jest umiejętność ich przewidywania i stała czujność właściciela. Materiał uzyskany z takich upraw jest bezcenny przy odnawianiu zalesienia.
Rola szkółki leśnej w zalesianiu terenu
Od wieków lasy na ziemi powstawały samoistnie i odnawiały się w sposób naturalny, bez pomocy człowieka. W tej sytuacji rodzi się pytanie, po co potrzebna jest szkółka leśna i celowe zasadzanie drzew? Otóż wystarczy zastanowić się, jak długo powstawał las naturalny. Człowiek nie ma szans doczekania, aż odrodzi się on sam. Poza tym istnieje też znaczne zapotrzebowanie na drewno, a eksploatacja zasobów leśnych przewyższa tempem odradzanie się lasu. Z tego też powodu konieczne jest wspomaganie odnowy przez sztuczne zalesianie. Szkółka Drzew i Krzewów. Janusz Szyca oraz inne placówki tego typu odgrywają ważną rolę w tym procesie. Ich funkcją jest przystosowywanie drzewek do naturalnego środowiska, w którym nasionka rzadko mają szansę wykiełkować samoistnie. Udaje się to jedynie nielicznym. Okres wzrostu w szkółce jest dla takich drzewek czasem przygotowawczym. Przez dwa lata odpowiednio pielęgnowana sadzonka ma szansę zaaklimatyzować się, dzięki czemu przetrwa potem w naturalnym środowisku.
Etapy odnawiania lasu, czyli od nasionka do sosny
Uprawa nowych drzewek na potrzeby zalesiania terenów to pierwszy krok do odnowienia drzewostanu w miejscu, w którym dokonano wycinki. Las odbudowuje się też po katastrofach ekologicznych – powodziach, wichurach czy pożarach oraz po wyniszczeniu przez szkodniki. Uprawiane w szkółkach sadzonki mogą służyć zalesianiu nowych terenów tworzonych w celach rekreacyjnych. Nowy las służy też jako strefa ochronna obszaru miejskiego, który oddziela strefę mieszkalną od przemysłowej. Jak przebiega odnawianie lasu? Oto jego najważniejsze etapy.
- Zbiór i selekcja nasion. Od tego procesu zależy efektywność uprawy oraz jakość uzyskanych plonów. Szkółki, które funkcjonują w nadleśnictwach korzystają z zasobów własnych, a nasiona są zbierane ze specjalnie wyznaczonych drzew.
- Uprawa młodych drzewek w szkółce leśnej do momentu osiągnięcia odpowiedniego wieku, wielkości i odporności.
- Odnawianie lasu, czyli wysadzanie materiału szkółkarskiego w terenie naturalnym, w regularnych rzędach i w określonej odległości od siebie.
- Pielęgnacja uprawy. Czynność ta polega nie tylko na usuwaniu chwastów, ale też na eliminacji naturalnie wysiewających się drzewek niepożądanych gatunków.
- Czyszczenie. Procesy te wykonuje się kilkakrotnie, a polegają na przeglądzie drzewostanu i usuwaniu osobników słabych, chorych lub zbyt mocno zagęszczonych.
- Trzebieże. To zadanie, które polega na zmniejszeniu zagęszczenia drzew na jednym hektarze lasu. Wycinane drzewka są przeznaczane na bożonarodzeniowe choinki lub do celów produkcyjnych.
Materiał szkółkarski wyhodowany w profesjonalnej szkółce leśnej jest znacznie lepiej przystosowany do rozwoju niż osobniki wysiewane naturalnie. Dlatego też takie odnawianie lasu jest skuteczniejsze i znacznie szybsze - tym bardziej, że do zalesiania wybiera się gatunki szybko rosnące i wytrzymałe. Do takich zalicza się sosna pospolita.
