Wyrównywanie szans w przedszkolu. Na czym to polega?
Przekonanie, że przedszkole integracyjne służy rozwojowi dzieci chorych, jest mylące. Przedszkole integracyjne służy rozwojowi dzieci. Kropka. Każde dziecko ma mocniejsze i słabsze strony. Może jest zdolne i silne, ale brakuje mu cierpliwości i uważa, że zawsze musi wygrać? Może zmaga się z ograniczeniami, ale odznacza się pogodą ducha i ma zadatki na dobrego przyjaciela? Zamiast rywalizacji, dzieci uczą się, że wzajemnie mogą się obdarowywać.
Kto potrzebuje wyrównania szans?
Prawo do edukacji należy do praw człowieka. Wyobraźmy sobie, że tym człowiekiem jest Kasia. Jeżeli Kasia ma utrudniony dostęp do nauki, oznacza to, że ogranicza się jej zdolności do poznawania i przeżywania świata, nawiązywania relacji, podjęcia pracy i bycia aktywnym członkiem społeczeństwa. Dziewczynkę może to spotkać dlatego, że urodziła się z chorobą stawiającą specjalne wymagania wychowawcze. Jeżeli Kasia nie pójdzie do odpowiedniej placówki, zostanie skazana na zamknięcie w getcie niepełnosprawności.
A teraz Pawełek. Pawełek urodził się zdrów jak ryba i śmiało płynie przez swoje dziecięce życie. Nie znaczy to jednak, że umie wszystko. Pawełek potrzebuje nauczyć się empatii, odpowiedzialności, koleżeństwa, a także tego, że może komuś pomóc. Stanie się lepszym człowiekiem doświadczając, że jeżeli koleżanka – z różnych powodów – jest inna, to wcale nie znaczy, że gorsza. Przeciwnie, może okazać się świetną towarzyszką zabaw.
Kasia i Pawełek mogą spotkać się w przedszkolu integracyjnym. A także Staś, Marysia, Aldonka i Jacuś. O ich wspólnej przygodzie opowiada specjalistka pracująca w przedszkolu niepublicznym Raz Dwa Trzy My na warszawskim Mokotowie: Razem dajemy sobie radę nawet z poważnymi trudnościami, takimi jak zaburzenia ze spektrum autyzmu. My, dorośli, czyli rodzice i wychowawcy, wspieramy dzieci. One zaś ucząc i bawiąc się wspólnie, w naturalny sposób zaczynają sobie pomagać i wzajemnie dopingują się w pokonywaniu barier. Czasem oczywiście pokłócą się, ale z udziałem pedagogów poznają, jak w dobry sposób rozwiązywać konflikty. Wspólnie, dorośli i dzieci, dajemy sobie radość i nadzieję.
Zasady sprzyjające wyrównywaniu szans
Dzieci w przedszkolu powinny rozwijać się pod względem fizycznym, psychicznym i społecznym. Aby tak się stało, potrzebne są odpowiednie warunki:
- wykwalifikowana kadra,
- przyjazna atmosfera,
- właściwe wyposażenie obiektu,
- praca w małych grupach,
- dobra organizacja dnia.
Specjaliści tworzący dobrą atmosferę stanowią podstawę sukcesu. Niewielka liczba dzieci w grupie umożliwia indywidualną pracę z wychowankiem, odpowiednią dla jego potrzeb. Natomiast dobra organizacja dnia sprawia, że elementy pracy, zabawy i odpoczynku układają się w harmonijną całość, co kojąco wpływa na samopoczucie i zachowanie najmłodszych.
Ciekawą metodą wspierającą wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci jest bajkoterapia. Słuchanie i czytanie opowieści dostarcza małym czytelnikom słów i obrazów, by mogły nazywać swoje własne doświadczenie: radości, marzenia, zmartwienia i kłopoty. Ułatwiają zaprzyjaźnianie się ze światem przyrody, pobudzają wyobraźnię i zdolność mowy. Ponieważ losy bohaterów ukazują świat dobra i zła, tym samym stymulują rozwój moralny dziecka.
Dlaczego warto zacząć od przedszkola?
W powiedzeniu: czym skorupka za młodu nasiąknie, tym na starość trąci jest wiele racji. Im wcześniej dzieci zaczną zdobywać potrzebne umiejętności, tym lepiej je przyswoją. Jeżeli jako kilkulatki nauczą się empatii i zauważania potrzeb drugiego człowieka, jest bardzo prawdopodobne, że w życiu dorosłym również będą zdolne do odpowiedzialności i budowania głębokich relacji. Jeżeli dzieci ze specjalnymi wyzwaniami rozwojowymi wcześnie otrzymają pomoc, mają szansę przezwyciężyć ograniczenia lub uzyskać znaczącą poprawę kondycji psychicznej i fizycznej. Szanse maleją wraz z odwlekaniem diagnozy i terapii.
Być może nie każde z dzieci skończy uniwersytet. I nic w tym złego. Ważne jest to, że będą dobrymi ludźmi, wnoszącymi do swojego otoczenia umiejętność bycia z drugim człowiekiem, także tym, który jest inny.
