Narzędzia do obróbki ubytkowej
Obróbka skrawaniem zwana również obróbką wiórową jest częścią procesu wytwarzania elementów urządzeń technicznych, w której przedmiot obrabiany, w wyniku usuwania ostrzem narzędzia określonej objętości materiału, uzyskuje wymagane kształty, wymiary i jakość powierzchni. Usuwany materiał zostaje zamieniony na wióry, stąd nazwa – obróbka wiórowa.
Podział narzędzi skrawających
Istnieje kilka sposobów podziału narzędzi skrawających:
- według sposobu obróbki,
- według kształtu obrabianej powierzchni,
- według metody kształtowania powierzchni,
- według sposobu zamocowania,
- według stopnia rozpowszechnienia,
- według rozwiązań konstrukcyjnych,
Budowa narzędzi skrawających
W budowie narzędzi skrawających wyróżnia się 3 części:
- część roboczą, obejmującą wszystkie elementy narzędzia, związane z procesem skrawania,
- część chwytową, służącą do zamocowania narzędzia w obrabiarce,
- część łączącą, występującą tylko w pewnej grupie narzędzi trzpieniowych.
Własności narzędzi
Podniesienie własności narzędzi skrawających uzyskuje się od połowy lat 60-tych XX wieku przez coraz powszechniejsze nanoszenie cienkich powłok, z twardych, odpornych na zużycie materiałów ceramicznych.
Wśród wielu technik zwiększających trwałość powierzchni materiałów inżynierskich istotną rolę w praktyce przemysłowej odgrywają dwie metody:
- chemiczna CVD
- fizyczna PVD
Wytwarzanie warstw metodą CVD prowadzi się w szczelnym reaktorze w temperaturze ok. 1000oC i przy ciśnieniu zbliżonym do atmosferycznego.
Metodę CVD stosuje się głównie do nanoszenia warstw na płytki z węglików spiekanych lub spiekanych materiałów ceramicznych dla których wysoka temperatura nie powoduje utraty ich własności.
Wytwarzanie warstw metodą PVD polega na bombardowaniu powierzchni przedmiotu strumieniem zjonizowanej plazmy, utworzonej z jonów takich metali jak tytan, wanad, tantal, cyrkon, chrom, molibden, wolfram i niob lub ich związków, gazów reaktywnych oraz węgla, boru lub krzemu.
Metody PVD są stosowane praktycznie do pokrywania narzędzi ze stali wysokostopowych, głównie szybkotnących.
Części narzędzi skrawających
robocze – ostrza skrawające realizujące proces skrawania;
- krawędź skrawająca jest to krawędź powierzchni natarcia przeznaczona do wykonywania procesu skrawania,
- powierzchnia natarcia jest to powierzchnia, po której spływa wiór,
- powierzchnia przyłożenia jest to powierzchnia stykająca się z powierzchnią ukształtowaną na przedmiocie obrabianym i z pomocniczą powierzchnią przyłożenia,
prowadzące – przednie, wprowadzające lub tylne, wyprowadzające część roboczą ze strefy obróbki,
chwytowe – umożliwiające połączenie narzędzia z napędem: walcowe, stożkowe, kwadratowe, prostokątne i inne; zewnętrzne i wewnętrzne.