Konflikt serologiczny – co warto wiedzieć?
Według szacunków, średnio u jednej na cztery pary występuje niezgodność antygenów. Przyszła mama ma czynnik Rh-, a przyszły tata czynnik Rh+. Jest wtedy ryzyko, że dojdzie do konfliktu serologicznego w przypadku ciąży. Według statystyk występuje on u jednej na dziesięć ciąż z niezgodnością antygenów. Na czym dokładnie polega konflikt serologiczny i jakie mogą być jego konsekwencje? Czy konfliktowi można zapobiegać? Przygotowaliśmy krótki, kompleksowy poradnik, który wyjaśni wszystkim zaniepokojonym parom zagadnienie konfliktu serologicznego, o którym słyszy się coraz częściej.
Na czym polega konflikt serologiczny?
Każda komórka naszego ciała ma na swej powierzchni antygeny, które odpowiadają za reakcje odpornościowe organizmu. Struktury te znajdziemy także w erytrocytach, czyli krwinkach czerwonych – może być ich aż 49. Jeden z nich to antygen D, który występuje w krwinkach większości ludzi na świecie. To on decyduje o czynniku krwi: jeśli jest obecny, mamy grupę Rh+, jeśli go nie ma – analogicznie Rh-. Jeśli dziecko odziedziczy choćby od jednego z rodziców antygen D, będzie miało układ Rh+, jednak może wystąpić przypadek, kiedy oboje rodzice mają układ Rh+, a dziecko będzie miało układ Rh-, natomiast jeśli oboje rodzice nie mają we krwi antygenu D, dziecko na pewno również będzie miało czynnik Rh-. Konflikt serologiczny występuje wtedy, kiedy dziecko matki z czynnikiem minusowym odziedziczy po ojcu czynnik dodatni. Co się wtedy dzieje? Układ odpornościowy kobiety postrzega rozwijające się w łonie dziecko, jego komórki, za obcy organizm.
Konsekwencje konfliktu serologicznego
Jeżeli ciąża przebiega prawidłowo, bez komplikacji, konflikt praktycznie nie występuje, bo krew dziecka nie dostaje się w żaden sposób do krwiobiegu matki. Przy komplikacjach zdarza się jednak, że konflikt objawia się w drastycznie brzmiący sposób – układ odpornościowy matki próbuje zwalczyć „obcy organizm”, czyli dziecko. Konsekwencją konfliktu serologicznego może być wystąpienie u dziecka choroby hemolitycznej, co może zagrażać prawidłowemu rozwojowi. Zaraz po porodzie zaczyna się rozpad krwinek w organizmie dziecka, przez co noworodek cierpi na żółtaczkę – mówi nam dr Jarosław Groszko, który prowadzi Indywidualną Praktykę Lekarską w Bytomiu. Kobieta, która jest zagrożona konfliktem serologicznym, przez cały okres ciąży powinna być pod kontrolą lekarską.
Czy konfliktowi serologicznemu można zapobiegać?
Jeśli u przyszłych rodziców zostanie stwierdzona niezgodność antygenów, kobieta regularnie powinna wykonywać badanie krwi. Sprawdzamy w ten sposób, czy jej organizm nie produkuje przypadkiem przeciwciał, które są skierowane przeciwko krwinkom dziecka. W czasie ciąży nie ma możliwości zapobiegania konfliktowi serologicznemu, jednak jest rozwiązanie, które może pomóc już po porodzie. Jeśli matce z czynnikiem Rh- urodziło się dziecko z czynnikiem Rh+, 72 godziny po porodzie matce podaje się szczepionkę domięśniową z immunoglobuliną anty-D. Szczepionka niszczy erytrocyty Rh+, które trafiły do krwiobiegu matki podczas porodu. Dziecko z konfliktem serologicznym powinno natomiast powinno pozostać pod opieką specjalisty, który zapewni nam odpowiednią diagnostykę i kontrolę rozwoju malucha.
