Co wiesz o antybiotykach?

Sięgasz po nie wówczas, gdy lekarz zalecił ich przyjmowanie w czasie choroby. Antybiotyki, bo o nich mowa, mają działanie zabójcze dla bakterii. Okazuje się jednak, że nie zawsze są skuteczne. W listopadzie obchodzimy Europejski Dzień Wiedzy o Antybiotykach. Z tej okazji dowiedz się więcej o ich stosowaniu oraz antybiotykooporności.

Czym są antybiotyki?

Antybiotyki to naturalne i wtórne produkty metabolizmu mikroorganizmów. Działają one wybiórczo w niskich stężeniach i w ten sposób wpływają na struktury komórkowe oraz procesy metaboliczne innych mikroorganizmów. To z kolei hamuje wzrost i podziały tych drobnoustrojów.

Antybiotyki stosuje się podczas leczenia zakażeń bakteryjnych. Wskazania do ich zastosowania to np. bakteryjna infekcja dróg oddechowych, infekcje bakteryjne dróg moczowych czy zakażenie rany. Antybiotyków nie powinno stosować się w celach profilaktycznych. 

O czym pamiętać, stosując antybiotyki?

• Pilnuj dyscypliny - antybiotyki powinno się zażywać o wyznaczonej porze i w konkretnej dawce. Dawka leku musi utrzymywać się w organizmie na takim samym poziomie. Jego obniżenie może spowodować, że bakterie uodpornią się.
• Popijaj lekarstwo wodą - nie powinno popijać się antybiotyków kawą, herbatą, mlekiem czy sokiem grapefruitowym, gdyż mogą spotęgować działanie leku lub sprawić, że nie zostanie on wchłonięty do organizmu.
• Nie bierz antybiotyku "na wszelki wypadek".
• Pamiętaj o osłonie flory bakteryjnej - przyjmując antybiotyk, pamiętaj o odpowiednich lekach lub jogurtach, tak aby zapobiec utracie odporności. Osłoną dla organizmu mogą być dostępne w każdej aptece probiotyki.

Antybiotykooporność – poważny problem

Przeciętny człowiek nie ma specjalistycznej wiedzy o antybiotykach – wie, że działają one zabójczo dla bakterii, dlatego też są powszechnie stosowane w leczeniu chorób zakaźnych. Lekarze przepisują antybiotyk na zatoki, anginę, a nawet trądzik i wiele innych dolegliwości.

Niestety, od pewnego czasu specjaliści podkreślają, że mamy do czynienia z szerzeniem się zjawiska zwanego antybiotykoopornością. Polega ono na tym, że poszczególne bakterie lub ich szczepy są odporne na antybiotyki. W efekcie ich podawanie osobom chorym nie przynosi oczekiwanych rezultatów – bakterie w dalszym ciągu mogą się namnażać i rozprzestrzeniać.

Antybiotykooporność – co leży u przyczyn tego zjawiska?

Skoro antybiotykooporność jest zjawiskiem negatywnym mogącym doprowadzić do tego, że poszczególne bakterie będą odporne na antybiotyk i tym samym hamowanie poważnych chorób zakaźnych będzie niemożliwe, konieczne jest określenie przyczyn. Sprecyzowanie czynników odpowiedzialnych za taki stan pozwala skutecznie z nimi walczyć. Co według specjalistów wpływa na antybiotykooporność? Okazuje się, że lista czynników jest bardzo długa.

Trzeba podkreślić, że oporność na działanie antybiotyków występuje naturalnie. Czynniki zewnętrzne przyśpieszają jednak proces, co w połączeniu ze zbyt powolnym opracowywaniem nowych leków jest niezwykle groźne dla ludzkości.

Lekarz powinien przypisać antybiotyk dopiero wówczas, gdy ma pewność, że choroba została wywołana przez bakterie, nie wirusy. Niestety, aby to stwierdzić, często koniecznie należy wykonać szereg badań. W efekcie antybiotyki są często niepotrzebnie stosowane. To jedna z głównych przyczyn antybiotykooporności. Cegiełkę do rozwoju tego zjawiska dodają również pacjenci, którzy często lekceważą zalecenia lekarza, np. przerywają terapię wówczas, gdy poczują się lepiej, a niektórzy zapominają, że antybiotyk i alkohol to niebezpieczne połączenie.

Antybiotykooporność to zjawisko, na którego rozwój ma wpływ również stosowanie, a dokładniej nadużywanie antybiotyków w procesie produkcji żywności. Dziś powszechnie podaje się je zwierzętom. Chodzi przy tym nie tylko o zapobieganie chorobom, lecz także uzyskanie zwiększonego przyrostu masy ciała.

Jak przeciwdziałać antybiotykooporności?

Według specjalistów konieczne jest położenie nacisku przede wszystkim na zwiększenie świadomości zarówno wśród lekarzy, jak i pacjentów. Każda z tych grup powinna wiedzieć, kiedy i w jaki sposób należy stosować antybiotyki. Niezbędne jest też zadbanie o rozwój badań naukowych. Szczególnie ważne są te, które pozwalają opracować nowe antybiotyki. Jeżeli chodzi o stosowanie aktualnie dostępnych antybiotyków, to jest potrzebna kontrola ich stosowania. Szczególnie dotyczy to antybiotyków podawanych zwierzętom.

Powyższe działania jednak wcale nie muszą okazać się skuteczne w walce z antybiotykoopornością, jeżeli nie zostanie zaakcentowana konieczność zwrócenia uwagi na higienę. Nie od dziś wiadomo, że lepiej zapobiegać niż leczyć. Właśnie dlatego też ważne jest uświadamianie społeczeństwa, że dbanie o higienę i zdrowie jest najważniejsze. Zdrowy styl życia pozwala skutecznie uchronić się przed chorobą i w efekcie eliminuje konieczność sięgania po antybiotyki. Poza tym do diety warto wprowadzić też naturalne antybiotyki. 

Źródło: WHO