Badania sprawozdań finansowych. Ryzyka wynikające z pandemii COVID-19
Rok 2020 za sprawą pandemii koronawirusa sprawia wiele trudności w działaniu rozmaitych branż. Nowe wyzwania czekają również biegłych rewidentów, którzy muszą przeprowadzić badania sprawozdań finansowych za bieżący rok. Polska Agencja Nadzoru Audytowego w celu ułatwienia biegłym rewidentom przygotowań do badań stworzyła zestawienie komentarzy i opracowań artykułów związanych z badaniem sprawozdań finansowych w czasie pandemii, z jaką obecnie się zmagamy.
Kontrola wewnętrzna – jak wygląda w obliczu pandemii koronawirusa?
Polska Agencja Nadzoru Audytowego podała 4 najistotniejsze ryzyka audytu, na jakie muszą być przygotowani biegli rewidenci czasie pandemii COVID-19 w trakcie przeprowadzania sprawozdań finansowych. Podczas planowania swoich działań biegli rewidenci muszą zwracać uwagę na kontrolę wewnętrzną, ryzyka oszustwa, nieprawidłowości dotyczące niewłaściwego wykorzystania środków otrzymanych przez państwo w ramach pomocy oraz badania wartości szacunkowych.
Jak informuje Biegły Rewident Bogdan Grecki z firmy Audyt z Warszawy, w czasie pandemii koronawirusa spora grupa podmiotów zmieniła sposób działania, a wiele osób musiało zmienić pracę stacjonarną na zdalną. Zmiany nie ominęły obiegu informacji oraz metod przeprowadzania kontroli. Jeżeli w danym przedsiębiorstwie doszło do zmiany funkcjonowania podmiotu, wówczas niezbędne jest rozpoznanie procesów kontroli wewnętrznej zarówno sprzed pandemii, jak i po dokonaniu zmian.
Do połowy marca 2020 roku podmioty nie zmieniały procesów w stosunku do lat ubiegłych. Zmiany te pojawiły się w czasie lockdownu, czyli od połowy marca do czerwca. Wtedy podmioty miały możliwość rozpoczęcia zmian w procesach kontrolnych, które głównie dotyczyły wdrożeń systemów informatycznych. Celem wprowadzenia tych zmian było przystosowanie się do panującej sytuacji i wspomaganie pracy zdalnej.
Ryzyko oszustwa – czego dotyczy?
W przygotowaniach do badań sprawozdań finansowych należy zwrócić też uwagę na ryzyko oszustwa. PANA zaznacza, że ewentualne obniżenie zarobków i pogorszenie sytuacji finansowej przedsiębiorstwa mogły wywołać presję na pracownikach i kierownikach, przez co ryzyko oszustwa w sprawozdaniach wzrasta. Wszelkie zmiany, z jakimi musieliśmy radzić sobie w tym roku, były także okazją do oszukania sprawozdawczości finansowej, na co również biegli rewidenci muszą być przygotowani. Ostatnie ryzyko oszustwa podane przez PANA to racjonalizacja. Polega ona na tym, że pracownicy mogą racjonalizować swoje działania.
Nieprawidłowości w wykorzystaniu środków finansowych z rządowej pomocy i badanie wartości szacunkowych
Biegli rewidenci muszą również być wyczuleni na ryzyka, jakie mogą być związane z wnioskami o dofinansowanie rządowe. Przepisy związane z ich składaniem były bardzo złożone, a nieprawidłowości, jakie w nich mogły się pojawić, mogą być spowodowane niewielką ilością czasu na ich złożenie. Wpływ na ryzyko niezamierzonych niezgodności miało jeszcze to, że księgowi w większości przypadków po raz pierwszy pracowali zdalnie.
Kolejnymi zagrożeniami, z jakimi muszą poradzić sobie biegli rewidenci podczas badania sprawozdań finansowych, są m.in. ryzyko z ujmowaniem przychodów, wycena wartości przedsiębiorstwa, odpisy aktualizujące oraz wyceny wartości prawnych i niematerialnych.