Zasady sporządzania leków recepturowych
Leki recepturowe to inaczej leki sporządzane według wskazań lekarskich. Ich potoczną nazwą jest termin „leku robionego”. Warto wiedzieć, że tego typu wyroby medyczne muszą być przygotowywane według wielu norm i zasad, które przestrzegane są w aptekach. To właśnie w najlepszych z nich dochodzi do sporządzania leków recepturowych, a to wiąże się z koniecznością zatrudniania szeroko wyspecjalizowanego personelu oraz posiadania odpowiedniego zaplecza techniki farmaceutycznej.
Leki recepturowe w leczeniu – zindywidualizowane terapie
Leki recepturowe są przede wszystkim przepisywane pacjentom, w celu przygotowania dla nich zindywidualizowanej terapii, precyzyjnie dostosowanej do organizmu chorego, a także wielu innych uwarunkowań, takich jak zaawansowanie schorzenia, czy wiek danej osoby. Dzięki zastosowaniu precyzyjnie ustalonej dawki poszczególnych składników, można uzyskać skuteczny lek, który wielokrotnie zadziała z większą mocą, niż gotowe odpowiedniki. Bardzo często leki recepturowe stosowane są w dermatologii, w walce z trądzikiem, czy w okulistyce, w przypadku problemów z zapaleniami powiek. Istotne przy tym jest to, że wielokrotnie leki recepturowe są jedyną pomocą dla pacjentów – w przebiegu niektórych chorób brak tzw. opracowanych gotowych, producenckich leków rejestrowanych (oryginalnych).Proces przygotowania leku recepturowego
Proces przygotowania leku recepturowego, jest bardzo złożony i zawsze musi odbywać się w określonych normach sanitarnych, farmaceutycznych, medycznych, a także prawnych. To dlatego obecnie tylko najlepsze apteki z odpowiednią infrastrukturą są w stanie realizować recepty na leki robione. W uproszczeniu proces sporządzania leku recepturowego, polega na:
- przygotowaniu składników podanych na recepcie i poddanie ich ocenie jakościowej,
- łączeniu poszczególnych składników metodami: rozdrabniania i mieszania elementów suchych; rozpuszczania lub zawieszania substancji leczniczych i pomocniczych w odpowiednim rozpuszczalniku/podłożu; łączenie substancji płynnych,
- przeprowadzanie procesu mierzenia dawek dla danego opakowania,
- etykietowanie opakowani – dokładny opis.
Infrastruktura apteki
Obecnie na rynku farmaceutycznym, tylko apteki posiadające odpowiednią infrastrukturę, mogą oferować realizację recept na leki gotowe. Przygotowanie tego typu medykamentów, powinno odbywać się w osobnych pomieszczeniach aptecznych, wyposażonych w odpowiednią aparaturę mikrobiologiczną. Istotne jest to, aby wszystkie urządzenia przechodziły okresową ocenę prawidłowości działania – mowa o tzw. walidacji aparatury. Istotne są również działania sanitarne. Czystość i dezynfekcja stanowisk to bardzo ważne czynniki pracy nad lekami recepturowymi. Ważne są również odpowiednie miejsca składowe dla poszczególnych roztworów farmaceutycznych – wielokrotnie muszą one być przechowywane w specjalnych lodówkach, lub miejscach o określonej wilgotności oraz temperaturze. Przechowywanie wszelkich surowców, wymaga też stosowania złożonych opisów. W uproszczeniu są to oznakowania:
- wykaz A – substancje bardzo silnie działające: biały napis na czarnym tle z białą obwódką,
- wykaz B – substancje silnie działające: czerwony napis na białym tle z czerwoną obwódką,
- wykaz N – środki odurzające: biały napis na czarnym tle z czerwoną obwódką,
- inne środki farmaceutyczne – czarny napis na białym tle z czarną obwódką.
Opakowania leków recepturowych
Opakowania leków recepturowych to ich integralna część. Dzisiaj mogą to być zarówno plastikowe odkręcane pojemniczki, jak i szklane butelki. Dobór odpowiedniego zamknięcia, jest bardzo ważny dla jakości i trwałości danego specyfiku, a także dla zabezpieczenia leku m.in. przed dziećmi. Równie ważny jest opis, który nie tylko jest istotny dla farmaceutów, ale dla lekarzy, oraz oczywiście dla pacjentów. Na etykiecie opakowania leku robionego powinny znaleźć się zatem informacje o: właściwościach fizykochemicznych substancji leczniczej, rodzaju postaci leku, wrażliwości na działanie takich czynników, jak temperatura, światło, wilgoć, czy miejsce aplikacji leku – etykieta jest swoistą „ulotką farmaceutyczną”.
Zlecenie przygotowania leku recepturowego
Leki recepturowe, jak już wcześniej wspomniano mogą przygotowywać tylko i wyłącznie apteki wyróżniające się swoją infrastrukturą, a także zatrudnianiem farmaceutów o szerokiej wiedzy chemicznej, mikrobiologicznej, medycznej, prawnej, materiałoznawczej, czy nawet zielarskiej. Przykładem podmiotu, który zajmuje się przygotowywaniem leków robionych według lekarskich recept, jest sieć wrocławskich aptek Pharmateka. Jedną z nich znajdziesz przy ulicy Gajowickiej 96 – Apteka Jantarowa – a zakupisz tam również tanie leki na receptę, leki homeopatyczne, szczepionki i surowice, zioła i mieszanki zielarskie, kosmetyki lecznicze, środki i materiały opatrunkowe, probiotyki, preparaty stymulujące odporność, artykuły dla niemowląt, drobny sprzęt medyczny, artykuły dla cukrzyków, pieluchomajtki, oraz suplementy diety.
