Skąd się wzięła waga, czyli historia ważenia

Wagi możemy znaleźć w każdym sklepie, magazynie, aptece czy laboratorium. Służą do precyzyjnego odmierzania i pomagają w wartościowaniu towarów. Obecnie korzystamy z nowoczesnych, elektronicznych urządzeń, które gwarantują wysoką precyzję pomiarów. Historia ważenia jednak jest bardzo długa, a jej początki sięgają starożytności. Kiedy powstały pierwsze wagi i jak przebiegał ich rozwój?

Pierwsza waga do równoważenia i porównywania

Jak większość sprawdzonych i ponadczasowych wynalazków na przestrzeni historii, tak i waga powstała dość przypadkowo. Do jej wynalezienia przyczynił się prymitywny handel, a właściwie wymiana towarów pomiędzy ludźmi, która wymagała przynajmniej przybliżonego oszacowania ich wartości. Przedmiotem, który zainspirował handlujących było koromysło, czyli drewniana belka, na której zawieszano ciężkie kosze lub wiadra z wodą w celu ich przeniesienia. Najstarsze wagi jednak tylko symbolicznie służyły do ważenia, bowiem nie wynaleziono jeszcze wówczas odważników. Narzędzia te umożliwiały porównywanie wagi dwóch różnych towarów. Stąd wzięło się powiedzenie: „tyle złota, ile ważysz”, bowiem często właśnie w ten sposób ustalano wynagrodzenie za usługi. Obecnie urządzenia, które serwisuje firma APS Wagi elektroniczne, niewiele mają wspólnego z drewnianym drągiem i szalkami. Ten pierwotny model zachował się jedynie jako atrybut Temidy – bogini sprawiedliwości.

Odważniki i niezmienna zasada pomiaru

Prawdziwa rewolucja w ważeniu dokonała się po wynalezieniu odważników. Miało to miejsce jeszcze w czasach starożytnej Grecji. Już wówczas wykorzystywano do tego celu nasiona chleba świętojańskiego. Z czasem zastępowały je kule z kamienia, brązu, żelaza czy hematytu. Około III wieku p.n.e. powstała waga nazywana rzymską albo bezmianem. Miała ona nierówne ramiona, a na krótszym z nich znajdował się ciężarek, który przesuwano w celu uzyskania równowagi. Podziałka na ramieniu wskazywała wynik. Brak dokładności w takim ważeniu rekompensował fakt, że kupiec nie musiał nosić ze sobą ciężkich odważników. Urządzenia te ewoluowały, a z czasem pojawiały się większe konstrukcje, jak ta z XV wieku, która służyła do ważenia czarownic. Wiedźmy uważano wówczas za pozbawione duszy, a więc lżejsze od zwykłych ludzi. W XVIII wieku pojawiły się urządzenia sprężynowe, na podobieństwo dzisiejszych dynamometrów. Pierwsza dokładna, zalegalizowana waga była wynalazkiem Josepha Berangera. Jest ona używana do czasów obecnych.

Wszechobecna i niezawodna elektronika

Obecnie ważenie przyjmuje znacznie szerszy wymiar. Po urządzenia do pomiarów ciężaru sięga się zarówno w przypadku ważenia wielotonowych elementów, jak i precyzyjnego odmierzania masy w nanogramach. Tę różnorodność pomiarów umożliwiają wagi elektroniczne. Wyróżnia się wiele grup takich przyrządów:

• wagi łazienkowe,
• wagi sklepowe,
• wagi kuchenne,
• wagi laboratoryjne i apteczne,
• wagi przemysłowe,
• wagi samochodowe,
• wagi sprężynowe,
• wagi osobowe.

Większość dzisiejszych urządzeń to wagi elektroniczne, co oznacza, że wykonywane przez nie pomiary oparte są o pracę modułów cyfrowych. Są to urządzenia niezwykle dokładne i umożliwiają ważenie nawet bardzo małych ilości substancji. Przykładowo waga ultramikroanalityczna jest w stanie wskazać wartości rzędu do 10 g z dokładnością do 0,00001 g.