Prace konserwatorskie i renowacyjne-historia i metodologia
Konserwacja zabytków i prace restauratorskie mają w Polsce długą tradycję i wielu wybitnych przedstawicieli tej dyscypliny, w której skład wchodzą eksperci z wielu różnych dziedzin. Czym jednak jest renowacja zabytków, czym się zajmuje i czy jest równoznaczna z konserwacją? Jako dziedzina interdyscyplinarna, zrzeszająca naukowców i przedstawicieli świata sztuki, ukształtowała się stosunkowo niedawno, co postaramy się przybliżyć w zarysie w niniejszym artykule.
Ujęcie historyczne
Profesjonalne w ujęciu historycznym prace konserwatorskie miały swoje początki w Europie w połowie XVIII wieku. Również w Polsce pierwsze prace o ambicjach restauratorskie miały miejsce na przełomie lat 70-tych i 80-tych XVIII wieku na Wawelu, a przeprowadzone były przez Sebastiana Sierakowskiego. Jednak za prekursora prac konserwatorskich uznaje się prace Franciszka Marii Lanciego na ruinach zamku w Będzinie na przełomie lat 30-tych i 40-tych XIX wieku. Pierwsze kroki renowacji i konserwacji zabytków były zaledwie nieporadnymi próbami naukowego podejścia do tego zagadnienia, którego zręby i podstawy wypracowywane były aż do połowy poprzedniego wieku. Jak podkreśla konserwator dzieł sztuki z łódzkiego przedsiębiorstwa Artnova Konserwacja Zabytków, dzięki ustawicznemu rozwojowi metodologii naukowej, dostępowi do dokumentacji historycznej i znacznie większym możliwościom technicznym, renowacja zabytków jest dziś na nieporównywalnie wysokim poziomie. Konserwacja obiektów zabytkowych pełnoprawną dyscypliną naukową i jest zadaniem niezwykle złożonym, wymagającym czasu oraz przede wszystkim współpracy specjalistów z wielu dziedzin nauki i sztuki. Dogłębna wiedza historyczna na temat danego obiektu lub dzieła sztuki, znajomość techniki ich wykonania oraz umiejętność ich odtworzenia mają kluczowe znaczenie dla właściwie przeprowadzonego procesu konserwacji.
Konserwacja a renowacja
Konserwacja zabytków w popularnym, nienaukowym ujęciu jest pojęciem ogólnym, kojarzącym nam się z utrzymaniem zabytków w dobrym stanie technicznym, pozwalającym na ich przetrwanie dla przyszłych pokoleń. Nie dla wszystkich jest również jasne rozgraniczenie pomiędzy konserwacją a renowacją zabytków. Konserwacja zabytków i dzieł sztuki ma na celu utrzymanie aktualnego stanu i zabezpieczenie przed czynnikami przyczyniającymi się do erozji danego obiektu, gdzie natomiast renowacja dzieł sztuki i zabytków polega na przywróceniu stanu do jak najbliższego oryginalnej konstrukcji i uzupełnieniu powstałych ubytków na podstawie dostępnej dokumentacji i innych źródeł. Zarówno prace konserwatorskie jak i renowacyjne mają za główne zadanie utrzymanie bądź doprowadzenie do stanu, który pozwoli w jak najdłuższym czasu na zachowanie danych elementów architektury w stanie opierającym się degradacji. W wielu przypadkach obydwa procesy są przeprowadzane równolegle, uzupełniając się i pozwalając przeprowadzić prace możliwie kompleksowo z zachowaniem jak największej wierności oryginałowi.
