Najczęstsze przyczyny niedosłuchu u dzieci
Żyjemy w czasach o bardzo dużym natężeniu hałasu, więc niedosłuch stał się chorobą cywilizacyjną. Choć niedosłuch bywa wrodzony, to w wielu przypadkach mamy do czynienia z upośledzeniem słuchu z wiekiem. Na niedosłuch narażone są szczególnie dzieci – poziom hałasu zwykłego dzwonka szkolnego jest niemal tak wysoki, jak poziom hałasu podczas koncertu. Im później zauważymy oznaki niedosłuchu u dziecka, tym większymi będzie on skutkował problemami.
Czym jest niedosłuch?
Niedosłuch to nic innego jak upośledzenie słuchu, polegające na nieprawidłowym odbiorze lub przewodzeniu dźwięków. Niedosłuch czuciowo-nerwowy polega na uszkodzeniu komórek słuchowych, rozmieszczonych w ślimaku i odbierających dźwięki o różnej częstotliwości, prowadzących do ubytku słuchu. Niedosłuch przewodzeniowy natomiast dotyczy uszkodzenia struktur biorących udział w przewodzeniu fali dźwiękowej, takich jak błona bębenkowa, przewód słuchowy zewnętrzny czy kosteczki słuchowe. Może on mieć stopień lekki, średni, znaczny lub głęboki, może też być wrodzony bądź nabyty. W przypadku, gdy uszkodzenia obu tych struktur pokrywają się choć w niewielkim stopniu, mówimy o niedosłuchu mieszanym. Niedosłuch występuje zarówno u dorosłych, jak i u dzieci, choć przyczyny jego powstawania mogą być różne. Ponadto niedosłuch u dzieci jest o wiele gorszy w skutkach – dobry słuch jest im niezbędny do prawidłowego rozwoju, uczenia się i rozwoju języka, ponieważ dzieci wykorzystują zmysł słuchu do budowania podstaw umiejętności komunikacyjnych.
Niedosłuch u dzieci a uszkodzenia wrodzone
Dzieci mogą odziedziczyć problemy ze słuchem po swoich przodkach lub nabyć je w wyniku nieprawidłowego przebiegu ciąży. Narząd słuchu w okresie życia płodowego dziecka, a dokładniej w 3 pierwszych miesiącach ciąży, jest szczególnie narażony na ubytki powstałe na skutek zakażeń wirusowych ciężarnej. Największym zagrożeniem dla słuchu rozwijającego się w łonie matki dziecka jest różyczka, ponieważ najpoważniej uszkadza jego narząd słuchu. Niebezpieczne są także takie zakażenia wirusowe jak ospa wietrzna, świnka, odra, opryszczka, toksoplazmoza czy półpasiec. Przyczyną niedosłuchu u dzieci może być także wcześniactwo, stosowanie przez ciężarną kobietę niektórych leków bądź uraz doznany w trakcie porodu.
Z tych powodów noworodki w drugiej dobie życia poddawane są badaniom przesiewowym, nazywanych otoemisją akustyczną, wykonywanym w ramach Programu Powszechnych Przesiewowych Badań Słuchu u Noworodków. Dzięki nim możliwa jest szybka diagnoza, umożliwiająca jak najszybsze wdrożenie leczenia lub protezowanie aparatem słuchowym, aby dziecko, mimo ubytku słuchu, mogło rozwijać się prawidłowo – dodaje nasz rozmówca, laryngolog z NZOZ LAR-MED w Żywcu.
Niedosłuch u dzieci a stany zapalne ucha, infekcje oraz przerośnięty migdał
Choroby górnych dróg oddechowych i nawracające infekcje mogą spowodować spore ubytki słuchu u dziecka. Jeżeli więc dziecko ma nawracający katar, może mieć także problemy z uszami. Zdecydowana większość dzieci, przed ukończeniem 4. roku życia, przynajmniej raz przechodzi zapalenie ucha. Dzieci, które przechodziły ostre zapalenie ucha środkowego, zapalenie ucha zewnętrznego lub przewlekłe infekcje ucha czy otosklerozę, powinny mieć przeprowadzone badanie słuchu u laryngologa każdorazowo po przebytej chorobie. Wczesna interwencja pozwala zapobiec zgęstnieniu płynu utrzymującego się w uchu i tym samym zabiegu operacyjnego. Natomiast powiększenie jednego z migdałków, nazywanego także trzecim migdałkiem, może prowadzić do upośledzenia drożności trąbki słuchowej lub jej całkowitego zamknięcia. Ponadto sprzyja to nawracaniu stanów zapalnych i może doprowadzić do sporego ubytku zwłaszcza w przypadku dzieci, które są alergikami. Do ubytku słuchu może doprowadzić również stosowanie niektórych leków ototoksycznych.
Niedosłuch u dzieci a hałas i nieprawidłowa higiena
Hałas potrafi znacznie upośledzić słuch w każdym wieku. Zarówno długotrwałe, jak i krótkotrwałe narażenie na hałas jest dla dziecka niebezpieczne – szkodliwe dźwięki już w 15 min są w stanie nieodwracalnie uszkodzić jego słuch. Szczególnie niebezpieczne są dźwięki podawane prosto do ucha, np. podczas słuchania głośnej muzyki na słuchawkach. One skutecznie uniemożliwiają prawidłowe rozchodzenie się fali dźwiękowej w uchu poprzez brak naturalnej bariery powietrznej. Nie można również bagatelizować zalegającej w przewodzie słuchowym woskowiny, która może blokować dopływ fal dźwiękowych do błony bębenkowej. Choć do niedawna patyczki kosmetyczne uznawane były za najlepszy sposób na skuteczną higienę uszu, dziś zdecydowanie odchodzi się od tego rozwiązania. Patyczki kosmetyczne mogą przesunąć woskowinę w głąb przewodu słuchowego i doprowadzić do perforacji błony bębenkowej. Dlatego też warto stosować, zwłaszcza u dzieci, specjalny preparat do higieny uszu, który rozpuszcza zalegającą woskowinę i umożliwia jej odprowadzenie na zewnątrz.
