Jak wygląda proces regeneracji chłodnic samochodowych?
Uszkodzenie chłodnicy to jedna z częstszych przyczyn awarii i unieruchomienia pojazdu. W nowoczesnych pojazdach kompletny element jest na ogół dość drogi, zwłaszcza jeśli będzie to podzespół pochodzący od producenta samochodu. Dla obniżenia kosztów naprawy można zdecydować się na przeprowadzenie regeneracji elementu, co będzie znacznie tańsze, a fachowo przeprowadzone zagwarantuje identyczną trwałość i parametry użytkowe.
Dlaczego układ chłodzenia jest niezbędny i w jaki sposób funkcjonuje?
Wiele układów zamontowanych w samochodzie generuje duże ilości ciepła, które musi być odprowadzane na zewnątrz ze względu na niekorzystny wpływ na parametry wytrzymałościowe materiałów, przejawiający się m.in. obniżaniem ich granicy plastyczności, a zatem podatnością na odkształcenia, zmianą wymiarów czy podatnością na pękanie. Wysoka temperatura powstaje przede wszystkim w wyniku pracy spalinowej jednostki napędowej i wynika z ciepła powstającego podczas spalania mieszanki paliwowo-powietrznej. Ze względu na ograniczoną sprawność silników, które są w stanie wykorzystać jedynie co najwyżej około połowy energii zgromadzonej w paliwie, przekształcając ją w obroty wału korbowego, reszta jest marnowana w postaci znacznej emisji ciepła. Źródłem wysokich temperatur jest także układ smarowania np. w automatycznej skrzyni biegów, gdzie jego większość powstaje w wyniku zwiększonego tarcia. Ciepło wydziela się także podczas spowalniania auta ciężarowego przez pracujący retarder oraz pojawia się w czasie funkcjonowania układu klimatyzacji. Ze większą ilością ciepła mamy też do czynienia w przypadku powietrza opuszczającego sprężarkę – wylicza przedstawiciel firmy MAXIMUS, będącej producentem chłodnic oraz podejmującej się regeneracji chłodnic i elementów układu chłodzenia.
Ponieważ ciepło niekorzystnie wpływa na trwałość i działanie większości elementów, a jego pozbycie się jest niekiedy wręcz warunkiem sprawnego działania urządzenia, np. w przypadku układu klimatyzacji, niezbędne są odpowiednie rozwiązania umożliwiające jego skutecznie odprowadzanie z nagrzewających się powierzchni. W nowoczesnych pojazdach odbywa się to za pośrednictwem płynu chłodzącego, który często jest jednocześnie odpowiedzialny za smarowanie całego układu. Do pozbywania się ciepła z silnika czy innego nagrzewającego się elementu służą znajdujące się w nim kanały, które są rozmieszczone tak, by mogły zapewniać kontakt chłodziwa z metalem na możliwie jak największej powierzchni, co ułatwia skuteczne przekazywanie podwyższonej temperatury. Użyte chłodziwo musi jednak również mieć możliwość odprowadzenia ciepła, tak by mogło zostać ponownie użyte, krążąc w obiegu zamkniętym. Do prawidłowego działania systemu chłodzenia niezbędna jest więc chłodnica o odpowiedniej pojemności.
Chłodnica to element, w którym rozgrzane chłodziwo ma szansę przekazać nagromadzoną energię cieplną do materiału, z którego jest ona wykonana, a tym samym oziębić się na tyle, by móc powrócić do rozgrzanego podzespołu. Do tego, by cały proces mógł zachodzić prawidłowo, ciecz musi przepływać kanalikami, które będą stosunkowo długie, a ich średnica będzie niezbyt duża, tak, by zagwarantować styk na największej możliwej powierzchni. W tym celu chłodnica jest wykonywana z wielu rurek o niewielkiej średnicy lub pełniących tę samą funkcję łączonych ze sobą blaszek. Ponieważ chłodzenie musi odbywać się szybko, jako materiał do budowy chłodnicy wybierany jest metal o wysokiej przewodności cieplnej – miedź, aluminium albo stal, choć ta uzyskuje zdecydowanie gorsze rezultaty, ale jest dużo tańsza. Ciepło odebrane z cieczy musi być efektywnie przekazane do powietrza, dlatego przewody chłodnicy są otoczone dość cienkimi blaszkami, tzw. lamelkami, które opływane strumieniem powietrza mogą się skutecznie wychładzać.
Metody regeneracji chłodnic samochodowych
Każda chłodnica ma ciągły kontakt z krążącą w niej cieczą, w przypadku chłodnic silnika będzie to najczęściej płyn składający się w dużej mierze także z wody. Choć w chłodziwie znajdują się zarówno środki antykorozyjne, jak i odkamieniacze, to wewnętrzne kanaliki chłodnicy z czasem mogą ulegać zatkaniu, ze względu na odkładający się kamień oraz utlenianie materiału. Zużycie chłodnic samochodowych wiąże się także z ryzykiem pojawienia się uszkodzeń mechanicznych. Ponieważ do efektywnej pracy systemu potrzebny jest strumień powietrza, to chłodnice montuje się w ciężarówkach, samochodach dostawczych i autach osobowych w przedniej części przedziału silnikowego. Łączy się to z podwyższonym ryzykiem uszkodzenia nie tylko w razie wypadku czy stłuczki, ale także w wyniku kontaktu z drobnymi przedmiotami, czy wręcz awarii powodowanych niewłaściwym serwisem i uderzeniem o chłodnicę używanymi przez mechanika narzędziami albo wymienianymi częściami.
Następstwa uszkodzenia chłodnicy oznaczają znaczny spadek wydajności chłodzenia i duże ryzyko przegrzania, niezależnie od tego, czy urządzenie służy obniżaniu ciepła silnika, pracy klimatyzatora czy zmniejszaniu temperatury powietrza dolotowego opuszczającego sprężarkę. Nieszczelna chłodnica powinna więc być możliwie szybko naprawiona. Istnieje wiele sposobów doraźnych napraw chłodnicy, polegających na używaniu wszelkiego rodzaju preparatów uszczelniających. W wielu przypadkach chłodnice uszczelnia się, lutując bądź spawając uszkodzone miejsca, co jednak wiąże się z koniecznością uszkodzenia w tym miejscu lamelek, a co za tym idzie ograniczeniem skuteczności chłodzenia. Jedyną trwałą i sprawdzoną metodą regeneracji chłodnicy jest wymiana jej rdzenia, jeśli skala uszkodzeń obejmuje tylko ten element.
Regeneracja chłodnicy samochodowej przez wymianę rdzenia pozwala na przywrócenie pełnej sprawności układu chłodzenia, a przy tym obniża koszty całej procedury. Dzieje się tak, ponieważ w naprawianym elemencie najczęściej usuwa się tylko uszkodzony rdzeń, wykorzystując jednocześnie wszystkie pozostałe części, o ile pozwala na to ich stan. Do użycia może się nadawać cała rama chłodnicy, przewody, korki i zbiorniki wyrównujące poziom cieczy. Cała procedura regeneracji chłodnicy jest o tyle prosta, że renomowani producenci rdzeni dostarczają gotowe elementy do niemal wszystkich pojazdów. Jest to ważne, ponieważ prawidłowe działanie zależy od dobrego dopasowania pojemności, a także rodzaju materiału i jego ukształtowania, tak by można zagwarantować porównywalne z oryginałem tempo odprowadzania ciepła. Podobnie jak chłodnice silnika regeneracji mogą być poddawane także chłodnice układu klimatyzacji czy intercoolery turbosprężarek.
W ramach regeneracji całe urządzenie jest demontowane, a wszystkie elementy, które mają być wykorzystane ponownie, są płukane i starannie czyszczone. Po znalezieniu rdzenia o odpowiednim rozstawie króćców przyłączeniowych, właściwych rozmiarach oraz dobrej pojemności – na ogół po numerze części lub jeśli to niemożliwe po numerze VIN, względnie modelu i roku produkcji auta – cały układ jest składany i precyzyjnie łączony, w tym spawany lub lutowany. Rama chłodnicy i elementy mocowań są też zabezpieczane antykorozyjnie, a całość jest poddawana próbie ciśnieniowej, dla weryfikacji szczelności połączeń.
