Jak uprawiać ziemniaki?
Znaczenie ziemniaka w Polsce
Ziemniaki przywędrowały do Europy dopiero w XIX wieku, jednak rozprzestrzeniły się w zawrotnym tempie. Jest to warzywo niezwykle sycące i bogate w składniki odżywcze. Polska jest jednym z czołowych producentów. Według danych statystycznych z 2017 roku znajdowała się na 8 miejscu, a roczna produkcja wynosiła aż 9,17 milionów ton! Ziemniaki są wykorzystywane nie tylko w przemyśle spożywczym. To doskonała pasza dla zwierząt, w szczególności trzody chlewnej, a także roślina przemysłowa. Niektóre gatunki są stosowane do produkcji spirytusu oraz skrobi ziemniaczanej, mającej ogromne znaczenie w przemyśle.
Zastosowanie skrobi ziemniaczanej:
- zagęstnik zup, sosów, kisieli i innych tego typu produktów;
- w przemyśle włókienniczym przy apreturowaniu tkanin;
- pudry i wypełniacze w produkcji leków i kosmetyków;
- produkcja klejów i papierów;
- cukiernictwo i piekarnictwo
- produkcja dekstryn, hydrolizatów skrobiowych, syropów skrobiowych, glukozy, etanolu, modyfikatów skrobiowych, preparatów krochmalowych.
Cenne składniki odżywcze
Duży wpływ na zawartość witamin i minerałów w ziemniakach ma nie tylko gatunek, ale również stosowanie właściwych nawozów. Do najcenniejszych składników bulw należy przede wszystkim:
- witamina C;
- witaminy z grupy B;
- błonnik;
- magnez;
- fosfor;
- potas.
Na 100 gramów ziemniaków przypada zaledwie 75-80 kalorii, dlatego wbrew powszechnej opinii nie są one kaloryczne. Dla porównania taka sama ilość kaszy jęczmiennej będzie zawierała ponad 300 kalorii. Należy jednak pamiętać, że podstawowym błędem jest łączenie ziemniaków z tłustymi dodatkami – mięsem, sosem, masłem itd. Warzywo to może być zdrowe, jeśli będzie przyrządzane w odpowiedni sposób – najlepiej ugotowane na parze lub w mundurkach.
Jak uprawiać ziemniaki?
Uprawa ziemniaków nie należy do najtrudniejszych, jednak wymaga zapewnienia odpowiednich warunków glebowych oraz wykorzystania specjalnych narzędzi. Warzywo to sadzi się nieco inaczej, niż inne gatunki, które możemy znaleźć w przydomowych ogródkach. Najpierw należy uzupełnić glebę w niezbędne składniki odżywcze przy pomocy nawozów przeznaczonych pod uprawę ziemniaka, na przykład polecanego producenta Agreko. Następnie glebę należy dobrze wymieszać, zagrabić i wyznaczyć rzędy – mniej więcej co 70-90 cm.
Ziemniaki sadzimy wiosną, kiedy temperatura gleby wynosi około 10 stopni Celsjusza. Termin ten zwykle przypada na koniec kwietnia lub początek maja. Sadzeniaki umieszczamy na głębokość około 5-8 cm w półmetrowych odstępach i przykrywamy redlinami. Na rozległych polach uprawnych wykorzystuje się w tym celu ciągniki wyposażone w redła. W przypadku ogródków domowych można zrobić to przy pomocy ręcznego redła lub zwykłego szpadla. Wysokość redliny powinna wynosić od 20 do 30 cm. Zbiory młodych ziemniaków mogą odbywać się od razu po ich zakwitnięciu.
Zaraza ziemniaka – czy należy się jej obawiać?
Oprócz nawozów musimy pamiętać również o środkach ochrony roślin, które zabezpieczają ziemniaki przed inwazją niebezpiecznych chorób. Największe spustoszenie sieje zaraza ziemniaka, która pojawiła się w Polsce pod koniec XIX wieku. Jej wyeliminowanie jest niemal niemożliwe, dlatego najlepszy sposób to profilaktyka. Zaraza niszczy części nadziemne oraz bulwy – nie tylko w czasie wegetacji, ale także już po zbiorze.
Ochrona ziemniaka przed zarazą:
- sortowanie sadzeniaków i natychmiastowe eliminowanie chorych;
- wysokie obsypywanie rzędów;
- wykopki podczas suchej i słonecznej pogody;
- uprawa odmian o krótkim okresie wegetacji;
- ochrona chemiczna.
Oprócz zarazy naszym warzywom zagrażają również inne patogeny. Najpopularniejszym szkodnikiem jest stonka ziemniaczana, którą możemy wyeliminować poprzez dokładne eliminowanie larw oraz osobników dorosłych, a także stosowanie pestycydów. Pestycydy warto łączyć z nawozami do ziemniaków, gdyż dobrze odżywione rośliny szybko się regenerują.
Typy kulinarne ziemniaków
Uprawiając ziemniaki na potrzeby gospodarstwa domowego, zależy nam przede wszystkim na ich właściwościach i predyspozycjach kulinarnych. W Polsce wyróżniamy typy:
- A (sałatkowe) – mają zwartą konsystencję i są smaczne;
- B (wszechstronne) – polecane do niemal wszystkich dań, na przykład zup, zapiekanek, frytek;
- C (mączyste) – doskonale nadają się na purée, pyzy, placki ziemniaczane, do gotowania i pieczenia.
- D – bardzo mączyste i suche, mało przydatne.
Nie należy mylić typów kulinarnych z odmianami, gdyż te drugie kategoryzuje się ze względu na termin zbioru, od bardzo wczesnych po późne.
