Co to jest i jak często należy przeprowadzać odbiór UDT wózka widłowego?

Na mocy ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym wózki jezdniowe podnośnikowe są objęte kontrolą Urzędu Dozoru Technicznego. Bezpośrednią konsekwencją tego faktu jest to, że to UDT decyduje o dopuszczeniu wózka widłowego do eksploatacji. Decyzja jest wydawana po przeprowadzeniu badań technicznego stanu wózka. W przypadku normalnej eksploatacji wózka widłowego odbiory, UDT przeprowadza się najczęściej co 12 miesięcy. 

Odbiory UDT co 12 miesięcy muszą przechodzić wszystkie wózki objęte pełnym dozorem technicznym, czyli wózki jezdniowe podnośnikowe z wysięgnikiem, wózki jezdniowe podnośnikowe z osobą obsługującą oraz wózki jezdniowe podnośnikowe z mechanicznym napędem podnoszenia – zarówno podestowe, jak też z siedziskiem dla operatora. Natomiast wózki prowadzone i zdalnie sterowane, które objęte są ograniczonym dozorem, muszą przechodzić odbiory UDT co 24 miesiące. W przypadku pełnego dozoru mówi się o badaniach okresowych, natomiast sprawdzenie stanu technicznego maszyn objętych dozorem ograniczonym oficjalnie nazywa się badaniem kontrolnym.  

Jak uzyskać dopuszczenie do eksploatacji? 

Zarówno używane, jak też nowe wózki widłowe trzeba zarejestrować po zakupie: jest to warunek dopuszczenia do eksploatacji. Aby to przeprowadzić, należy złożyć do lokalnego oddziału UDT pisemny wniosek o objęcie dozorem technicznym. Załącznikami do wniosku powinny być dwa komplety dokumentacji rejestracyjnej języku polskim. W ich skład wchodzą m.in.: 

• identyfikacja i opis wózka, z uwzględnieniem dopuszczalnych konfiguracji użytkowania, 
• rysunek zestawieniowy, 
• instrukcja obsługi, 
• schematy elektryczne, hydrauliczne i pneumatyczne, 
• schemat układów cięgnowych w mechanizmach napędowych; 

Dodatkowych dokumentów wymaga zgłoszenie wózka, który przeznaczony jest do pracy strefie zagrożonej wybuchem: należy przedstawić zaświadczenie, że maszyna posiada odpowiednie zabezpieczenia. 

W przypadku zgłaszania do rejestracji wózków używanych, które były poprzednio zarejestrowane w innym oddziale UDT, nie ma potrzeby dołączania dwóch kompletów dokumentów. Wystarczy dostarczyć kserokopię ostatniego protokołu i ostatniej decyzji. 

Po zweryfikowaniu dokumentacji UDT zwraca się do zgłaszającego w celu uzgodnienia terminu i miejsca dokonania odbioru.  

Na co zwracają uwagę inspektorzy UDT? 

Eksploatujący, czyli w praktyce najczęściej właściciel wózka widłowego, musi być obecny przy badaniu lub oddelegować upoważnionego przedstawiciela. Obowiązkowa jest obecność osoby posiadającej uprawnienia konserwatora (stosowne do danego typu maszyny). 

Rejestracja fabrycznie nowego wózka nie wymaga badania odbiorczego. Inspektorzy UDT sprawdzają, czy dokumentacja jest właściwie przygotowana i kompletna. Jeżeli stan urządzenia jest zgodny z dokumentacją, na tym kończy się procedura. 

W przypadku badań okresowych, jak też badań kontrolnych, proces odbioru przebiega podobnie. Inspektorom UDT należy przygotować warunki, które umożliwią przeprowadzenia wszelkich potrzebnych badań. To bardzo istotny warunek, ponieważ inspektor UDT może odmówić przeprowadzenia badania nawet z powodu niedostatecznego oświetlenia, zbyt niskiej lub zbyt wysokiej temperatury. Badanie może się nie dobyć także w przypadku stwierdzenia przekroczenia norm bezpieczeństwa, w tym nadmiernego stężenia w powietrzu szkodliwych dla zdrowia substancji (pyłu, dymu, oparów chemicznych). 

Pierwszym etapem badania okresowego, w przypadku wózków objętych pełnym dozorem, jest kontrola dokumentów: księgi rewizyjnej i dziennika konserwacji. Ponadto należy przedstawić protokoły pomiarów elektrycznych oraz dokumenty poświadczające posiadanie odpowiednich kwalifikacji przez konserwatora i operatora wózka. Celem oględzin jest stwierdzenie czy eksploatujący zrealizował zalecenia zamieszczone w protokole z poprzedniego badania UDT. 

Następnie sprawdzany jest stan techniczny pod kątem uszkodzeń lub zmian w konstrukcji i stanie ogólnym wózka, które mogą mieć wpływ na bezpieczeństwo eksploatacji. Kontrola dotyczy też poprawności działania urządzeń zabezpieczających i ochronnych, w tym m.in. wyłącznika awaryjnego, zaworu przeciążeniowego, dachu ochronnego, kraty czołowej, sygnału cofania i wielu innych elementów. Inspektor UDT sprawdza obecność i czytelność napisów ostrzegawczych, instrukcji oraz tabliczek informacyjnych. W czasie odbioru prowadzone są oczywiście próby działania wózka, które testują działanie wskazanych przez inspektora mechanizmów. Celem szczegółowych oględzin jest też ustalenie, czy wózek wymaga przeprowadzenia napraw. 

Jeżeli badanie zakończy się wynikiem pozytywnym, inspektor UDT przygotowuje protokół z przeprowadzonych czynności i wydaje decyzję o dopuszczeniu do eksploatacji. Niebawem po odbiorze użytkownik otrzymuje przesyłkę pocztową z książką rewizji. I rachunkiem opiewającym, zależnie od udźwigu maszyny, na kilkaset do ponad tysiąca złotych za wózek. W ten sposób kończy się rejestracja: wózek trafia do ewidencji właściwego terenowo oddziału UDT. 

Skompletowanie potrzebnych dokumentów i przygotowanie wózka do odbioru UDT najwygodniej jest zlecić wyspecjalizowanej firmie. Takiego zdania jest doradca klienta z firmy IPZ, sprzedającej nowe i używane wózki widłowe w Szczecinie i Olsztynie: 

– Firmy operujące dużą flotą wózków najczęściej zatrudniają osoby zajmujące się odbiorami i naprawami. Natomiast posiadacze jednego czy kilku wózków często korzystają z usług takich firm, jak nasza. Gwarantujemy fachowe przygotowanie maszyny i sprawne przeprowadzenie odbioru UDT. 

Badania okresowe i kontrolne nie są jedyną formą nadzoru sprawowanego przez UDT. Wózek widłowy wymaga oględzin i wydania decyzji dopuszczającej do użytkowania po każdej ingerencji w jego konstrukcję oraz po dokonaniu zmian w sposobie działania newralgicznych układów maszyny.  

Badania eksploatacyjne, powypadkowe i poawaryjne  

Za każdym razem, gdy w wózku widłowym zostanie wymieniony jakiś element, przeprowadzona zostanie naprawa czy modernizacja, konieczne będzie dopuszczenie do użytkowania, czyli odbiór UDT. Dotyczy to w szczególności napraw i wymiany masztu i jego elementów, a także konstrukcji nośnej i urządzeń zabezpieczających. Celem kontroli jest sprawdzenie i potwierdzenie, że dokonane zmiany nie wpłynęły niekorzystnie na bezpieczeństwo eksploatacji wózka. 

Powodem do dokonania odbioru UDT są też poważne awarie i wypadki. W tym drugim przypadku inspektorzy nie tylko sprawdzają stan techniczny wózka, ale starają się ustalić przyczynę wypadku. Przywrócenie wózka do normalnej eksploatacji jest możliwe po wykonaniu napraw i otrzymaniu pozytywnej decyzji UDT.