Charakterystyka mosiądzu
Przedmioty wykonane z mosiądzu towarzyszą nam na każdym kroku. Produkuje się z niego m. in. monety, klamki czy kłódki. Ten stop metali, znany i ceniony już od czasów starożytnych, obecnie znajduje szerokie zastosowanie w wielu gałęziach przemysłu. Powszechnie wykorzystywanie mosiądzu wynika z jego stosunkowo niskiej ceny i dobrych właściwości. Co wyróżnia ten stop i jakie są jego zastosowania?
Cechy mosiądzu
Mosiądzem nazywamy stop metali zawierający miedź i cynk, a także ewentualnie dodatkowe pierwiastki, takie jak ołów, nikiel, cyna czy mangan. Czym charakteryzuje się ten stop? Odpowiada przedstawiciel Hurtowni prętów i blach mosiężnych P. W. Zielonka:
Takie połączenie twardego i wytrzymałego cynku z plastyczną miedzią nadaje mosiądzowi doskonałe właściwości technologiczne i zalety użytkowe, takie jak dobra podatność na obróbkę plastyczną i skrawanie. Do tego dochodzi niewielki koszt jego produkcji w związku z niską ceną cynku. Barwa mosiądzu jest pomarańczowo-żółta, a w przypadku niewielkiej zawartości cynku – miedziana. Aby uniknąć nadmiernej kruchości stopu, zawartość cynku w mosiądzu wynosi maksymalnie 45%. Przyjmuje się, że gęstość tego stopu wynosi 8,5 g/cm3, a temperatura jego topnienia 1000°C, w zależności od proporcji pierwiastków użytych do produkcji mosiądzu. A trzeba zaznaczyć, że z uwagi na rożny stosunek i rodzaj metali wchodzących w skład tego stopu, mosiądze posiadają bardzo bogatą klasyfikację.
Klasyfikacja mosiądzu
Stopy mosiądzu, ze względu na różną ilość oraz rodzaj dodatków stopowych, dzieli się na:
Mosiądze dwuskładnikowe – w skład których wchodzą jedynie cynk i miedź w różnych proporcjach. Wyróżnia je wysoka podatność na obróbkę plastyczną na zimno, dobra lutowalność oraz odporność na korozję naprężeniową. Do tych mosiądzów zaliczamy m. in. gatunki M95, M90, M85, M80, M75 i M70.
Mosiądze ołowiowe – zawierające dodatek ołowiu w różnych ilościach, np. MO62, MO61 i MO60, są dobrze skrawalne i wykorzystuje się je właśnie do produkcji elementów tą techniką.
Mosiądze specjalne – z dodatkami stopowymi w postaci cyny, aluminium, niklu czy krzemu. Mosiądze te charakteryzuje odporność na korozję. Niektóre z nich, np. MA58, znajdują zastosowanie w odlewnictwie. Wyróżnia się też mosiądze wysokoniklowe z dodatkiem niklu i manganu, wyglądem zbliżone do srebra i wykorzystywane do produkcji elementów sprężystych.
Zastosowanie
Ze względu na swoje właściwości, a zwłaszcza podatność na obróbkę plastyczną na zimno i odporność na korozję, mosiądze znajdują wiele zastosowań w szeroko pojętym przemyśle, np. w elektrotechnice, motoryzacji, budownictwie czy w przemyśle okrętowym i chemicznym. Do obróbki dostarczany jest w formie prętów mosiężnych o różnym przekroju, np. sześciokąta, kwadratu czy koła, a także w postaci sztab, drutów czy blach. Z mosiądzu produkuje się m. In.:
monety i medale,
taśmy i rury do produkcji chłodnic,
klamki i kłódki,
puchary i świeczniki,
pomniki,
okucia,
amunicję,
instrumenty muzyczne.
